Cytunaf â Michelle Brown mai un o'r elfennau sy'n peri penbleth—i mi o leiaf—am yr ymchwiliad oedd ceisio deall pam y caeodd yr uned mamau a babanod a oedd wedi bod yn weithredol yn Ysbyty Mynydd Bychan yng Nghaerdydd tan 2013. Nid wyf yn teimlo ein bod wedi mynd i wraidd y meddylfryd a'r cyfiawnhad dros wneud hynny ar y pryd, yn ddigonol i fy modloni i, o leiaf.

Yn sicr roedd yn ymddangos fel pe na bai'n cael ei hyrwyddo'n ddigon da ar draws y system iechyd yng Nghymru. Canfuom dystiolaeth o ogledd Cymru o bobl a ddaeth i'r uned honno yn y pen draw mewn gwirionedd, a llwyddodd i newid eu sefyllfa. Cawsant eu cyfeirio ati'n anffurfiol gan bobl y tu allan i'r Llywodraeth a'r system a ddarperir gan y byrddau iechyd.

Nid yw'n ddelfrydol i bobl yng ngogledd Cymru nad oes digon o bobl yno i gyfiawnhau uned newydd ar gyfer gogledd Cymru'n unig. Efallai y gellid sicrhau trefniant â Manceinion, gyda phobl o Fanceinion yn dod i ogledd Cymru am newid efallai neu a yw pobl o ogledd Cymru yn teithio i Gaerdydd neu i rywle arall yn ne Cymru ar adegau—mae Ysbyty Brenhinol Gwent wedi gwneud cais yn fy rhanbarth ac rwy'n gwybod y bu llawer o ystyried ynghylch gwahanol wasanaethau arbenigol ac i ble y dylent fynd. Er gwaethaf rhagoriaeth ysbyty Mynydd Bychan yng Nghaerdydd, gwn y gallai nifer o ysbytai eraill wneud hyn yn fedrus.

Rwy'n credu bod Ysgrifennydd y Cabinet yn derbyn argymhellion 3 a 6. Dywedodd fod, a bu'n rhaid i mi wirio'r acronym yma:

'is-grŵp Haen 4 AWPMHSG wrthi'n costio'r opsiynau i'w hystyried, ac yn ystyried y pryderon a godwyd gan Gydbwyllgor Gwasanaethau Iechyd Arbenigol Cymru (WHSSC). Bydd yr opsiynau'n cael eu cyflwyno i'r Cydbwyllgor ym mis Ionawr.'

O gofio ei bod yn 31 Ionawr heddiw, rwy'n gobeithio y gall Ysgrifennydd y Cabinet ddweud wrthym beth oedd barn y cydbwyllgor ar yr argymhellion hynny. Hoffwn bwysleisio, ar ran y pwyllgor cyfan, mai'r hyn y teimlem ei fod yn bwysig oedd y dylai fod uned mamau a babanod mewn bodolaeth. Rydym yn credu, fel y mae Ysgrifennydd y Cabinet yn credu hefyd rwy'n meddwl, fod digon o alw yn ne Cymru i gyfiawnhau cael un. O ystyried y costau sefydlog a bod angen gofal arbenigol yn yr uned mamau a babanod honno, mae'n fy nharo bod yn rhaid iddi fod yn uned mamau a babanod lawn yn hytrach na model gwahanol o ddarpariaeth sy'n fwy lleol. Ni allaf weld sut y mae hynny'n gweithredu ar sail cleifion mewnol gyda gwasanaethau amenedigol arbenigol i famau, gan nad yw'r galw'n ddigonol i gyfiawnhau sawl canolfan gyda'r lefel o arbenigedd sy'n angenrheidiol. Felly, gobeithio y bydd Ysgrifennydd y Cabinet yn rhoi'r wybodaeth ddiweddaraf inni am hynny.

I ddilyn sylwadau Jenny Rathbone, os deallais yn iawn, credaf iddi gyfeirio at y ffaith bod un o bob pump o famau angen rhywfaint o gyswllt posibl gyda'r gwasanaethau iechyd meddwl ar hyn o bryd, a chredaf ichi ddweud wedyn fod hynny'n golygu pawb, ac ni lwyddais i ddilyn hynny'n iawn, ond mae'n amlwg yn nifer sylweddol. Pan fyddwch yn edrych ar lwybr neu'n meddwl sut y mae'r gofal yn gweithredu yn y maes hwn, rwy'n meddwl y ceir categorïau gwahanol. Ceir menywod sydd wedi bod mewn cysylltiad â gwasanaethau iechyd meddwl neu sydd â phroblemau efallai gyda thriniaeth weithredol ar yr adeg y maent yn beichiogi ac yna'n rhoi genedigaeth—. Fe ildiaf, Jenny.