Part of the debate – Senedd Cymru am 2:34 pm ar 13 Chwefror 2018.
A gaf i ofyn am un neu ddau o bethau gan y rheolwr busnes? Yn gyntaf, a yw'n bosibl cael datganiad neu o leiaf awgrym o amserlen y cyhoeddiad ynghylch prosiect ward 10 yn Ysbyty Llwynhelyg? Dyma'r prosiect y mae merch ifanc o'r enw Elly wedi bod yn codi arian ar ei gyfer—apêl baner Elly. Rwyf i wedi rhoi datganiad 90 eiliad ar ei hapêl yma, ac rwy'n credu y bydd llawer o Aelodau'r Cynulliad yn gwybod amdani. Rwyf i ar ddeall bod y bwrdd iechyd wedi cyflwyno'r cynllun busnes i Lywodraeth Cymru ar gyfer adnewyddu'r ward hon. Wrth gwrs, cafwyd cyhoeddiadau ers hynny ynghylch ymgynghoriadau posibl ar wasanaethau Hywel Dda, ac rwy'n glir iawn nad wyf i eisiau gweld y cynllun penodol hwn yn cael ei lyncu gan hynny. Roedd disgwyl cael penderfyniad rywbryd yn y flwyddyn newydd, felly byddai'n dda clywed gan Lywodraeth Cymru naill ai datganiad neu arwydd o pryd y gellid disgwyl cyhoeddiad o'r fath.
Yn ail, a gaf i ofyn am ddadl ynghylch ffracio? Rydym ni wedi siarad am y pwerau sy'n dod i'r Cynulliad hwn, ac, yn eu tro, i Lywodraeth Cymru, a'r oedi o ran y pwerau hynny—mae hynny'n rhywbeth y gwnawn ni anghytuno ynglŷn ag ef. Ond mae'r mater o ffracio wedi dod yn ôl i'r amlwg yn ddiweddar yn sgil rhyddhau papurau Llywodraeth y DU sy'n awgrymu nad yw ffracio, mewn gwirionedd, yn ateb i'n problemau ynni fel y rhagwelwyd. Yn wir, nid yw Llywodraeth y DU hyd yn oed yn disgwyl i ffracio ddatblygu, er ei bod cefnogi ffracio yn swyddogol, mor gyflym â'r disgwyl na llenwi'r bwlch ynni. Mae hynny'n caniatáu i ni ailystyried sut yr ydym ni'n defnyddio ein hadnoddau naturiol, sef gwynt, mewn gwirionedd Darren Millar, ac adnoddau eraill—sut i'w defnyddio yn y modd gorau. Ac rwy'n credu efallai y gall dadl ar ynni a ffracio fod yn gyfle i Aelodau eraill godi eu materion unigol eu hunain hefyd. Ond rwy'n credu ei bod yn amserol ein bod yn edrych yn iawn ar hyn, gan fod nifer o bobl yn gofyn am ailasesiad gwirioneddol. Mae hyd yn oed y rhai hynny sydd efallai'n cefnogi'r dechnoleg yn ailfeddwl ymarferoldeb a chost hyn.
A'r peth olaf yr hoffwn i ofyn amdano yw dadl, os cawn ni — rydym ni wedi sôn am Brexit heddiw, ond rwy'n credu bod angen i ni siarad am Brexit ac am bysgota yn arbennig. Pysgota yw'r un maes lle, fel cefnogwr brwd i'r achos dros aros, y byddwn i'n dweud nad yw'r Undeb Ewropeaidd wedi bod yn iawn bob tro, mae'n rhaid imi ddweud. Felly, rwy'n eithaf bodlon cael dadl ynghylch hynny, ac yn enwedig gan feddwl o'r newydd am beth y gallwn ni ei wneud yng Nghymru gyda fflyd pysgota y glannau a diwydiant pysgod cregyn cryf iawn yma—pysgod cregyn yw 90 y cant o'r pysgod yr ydym yn eu dal mewn gwirionedd. Mae'r Sefydliad Polisi Cyhoeddus i Gymru wedi llunio adroddiad ar bysgota a Brexit. Rwy'n credu y byddai hynny'n sylfaen dda ar gyfer dadl yn y Llywodraeth, yn amser y Llywodraeth, ar bysgota, a'r posibiliadau a'r gallu efallai, mewn ffordd amgylcheddol gadarn, ond hefyd mewn ffordd sy'n cefnogi ein cymunedau morol, i geisio ffyrdd newydd o gefnogi'r diwydiant pysgota ac i weld y diwydiant hwnnw'n datblygu mewn ffordd gynaliadwy. Rwy'n credu y byddai sawl un o'r Aelodau yn ymddiddori'n frwd mewn dadl o'r fath.