4. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Pwysau'r Gaeaf

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:32 pm ar 13 Chwefror 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Vaughan Gething Vaughan Gething Labour 4:32, 13 Chwefror 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch ichi am hynny. Mewn gwirionedd, ar eich pwynt olaf, mae'n rhywbeth y mae'r gwasanaeth yn bendant yn ei ystyried, oherwydd ar ôl cyfnod oer, gallwch chi ddisgwyl o tua pump i saith diwrnod wedi hynny, y byddwch yn gweld mewnlifiad o gleifion o ganlyniad i'r cyfnod oer hwnnw. Mae hynny'n rhan o'r gwaethygu ychwanegol ar y pwysau ym mis Ionawr, oherwydd cyfnod oer mis Rhagfyr. Ond, yn yr un modd, mae rhai cyfnodau oer eraill a gawsom drwy weddill y gaeaf hwn wedi gweld llif ychwanegol yn ein hadrannau achosion brys. Mae'n sicr yn rhan o ble yr ydym ni, ac mae cael digon o hyblygrwydd yn ein gallu i gynllunio ar gyfer capasiti o ran staff a nifer y gwelyau yn rhan o'n her go iawn mewn rheoli a rhedeg y gwasanaeth.

Rwy'n derbyn eich pwynt chi ynghylch bwyd poeth, ac fe ddof yn ôl atoch chi ar y pwynt penodol hwnnw, oherwydd rwy'n cydnabod y pwynt yr ydych chi'n ei wneud am staff. Mae hynny'n wir am eich sylwadau agoriadol sydd i'w croesawu'n fawr  am Maria Battle. Credaf fod holl gadeiryddion y byrddau iechyd yn cymryd o ddifrif y fraint y maen nhw'n ei theimlo am gael gwneud y gwaith hwn o fewn y gwasanaeth iechyd gwladol a chydnabod, yn ogystal â herio arweinyddiaeth y bwrdd iechyd i gael strategaeth a llwyddiant ar gyfer y dyfodol, mewn gwirionedd, eu bod yn dymuno bod yno i gefnogi staff. A byddwch chi'n gweld llawer o gadeiryddion ac is-gadeiryddion sy'n manteisio ar y cyfle i fynd o amgylch a rhyngweithio gyda'r staff. Mae bron bob amser yn cael ei groesawu gan bobl sydd fel arall efallai heb wybod pwy yw cadeirydd y bwrdd iechyd, ac eithrio efallai am ddarlun mewn mynedfa y maen nhw efallai wedi rhoi'r gorau i edrych arno beth amser yn ôl. Felly, mae'n enghraifft dda iawn o'r ymrwymiad ar draws y system gofal iechyd.

Hoffwn ymdrin â'ch pwynt olaf am dderbyniadau a chydnabod oed. Fe ddown yn ôl at yr her hon o beth y mae hynny'n ei olygu ar gyfer ein system, oherwydd os ydych chi'n derbyn rhywun am fod ganddyn nhw un peth penodol sydd wedi mynd o'i le gyda nhw sy'n achosi iddyn nhw gael eu derbyn, rydych chi'n aml yn canfod bod ganddyn nhw heriau gofal iechyd eraill hefyd. Y perygl yw os ydych chi'n dweud, 'Byddaf bellach yn trin yr holl bethau hynny tra eich bod mewn ysbyty', o bosibl rydych chi'n cadw'r person hwnnw yno am gyfnod hirach yn y pen draw. Mae rhywbeth, wedyn, am yr hyn y mae hynny'n ei wneud i'r person hwnnw, oherwydd os ydyn nhw wedi bod yn rheoli'r heriau eraill yn gymharol llwyddiannus, ac maen nhw yn hapus i ymdrin â'r risg honno yn eu cartref eu hunain, mae rhywbeth am ba mor dadol y gall ein system fod o bosibl, lle'r ydym yn dweud wrth bobl, 'Ni chewch chi reoli'r risg hon yn eich cartref eich hun', yn hytrach na, 'Sut ydym ni'n eich helpu ac yn eich cefnogi chi i reoli'r risg hon yn eich cartref eich hun, yr ydych chi wedi'i wneud yn llwyddiannus hyd yn hyn?' Nid yw hynny'n golygu na ddylai pobl sydd â chyflyrau heb gael diagnosis ohonyn nhw y gellid ac y dylid eu helpu gyda nhw gael hynny, ond mae'n dal i fod yn ymwneud â sgwrs gyda'r person hwnnw, ac mae hwnnw yn mynd i wraidd cael perthynas fwy cyfartal rhwng y darparwr gofal iechyd a'r dinesydd. Beth yw'r her? Beth yw'r broblem? A sut allwn ni siarad am hyn a chytuno ar ffordd ymlaen? Ynddo'i hun, byddai hynny'n helpu i ryddhau rhywfaint o amser a chapasiti, gan fod ysbyty yn lle gwych i fod ynddo os ydych chi'n sâl iawn ac mae angen gwasanaeth arnoch chi ac angen rhywfaint o ofal brys, yn arbennig. Ond, mewn gwirionedd, yn arbennig pan fyddwch chi'n hŷn, os ydych chi yno ac rydych chi'n cael eich oedi ac ni allwch chi fynd allan, mae'n dechrau achosi her wahanol i chi gyda diffyg symudedd a'r potensial ar gyfer risgiau eraill hefyd o fod yn system yr ysbyty. Felly, mae er budd pawb i gael y llif gwell hwnnw allan o'n system os nad oes angen iddyn nhw fod yno mwyach, a sut yr ydym yn helpu a chefnogi pobl i gael cymaint o ofal â phosibl yn eu cartrefi eu hunain.