Part of the debate – Senedd Cymru am 4:58 pm ar 28 Chwefror 2018.
Dyna ymyriad diddorol, Dai. Yn yr araith, fe gyfeiriaf at yr hyn a ddywedoch y tro diwethaf inni drafod y pynciau hyn, sef dadl a gyflwynwyd gan y pwyllgor diwylliant, ac mewn gwirionedd rwy'n dychwelyd at y pwyntiau rydych newydd eu gwneud, felly fe ymhelaethaf arnynt yn nes ymlaen.
Am resymau economaidd, rwy'n credu bod angen inni gael cymaint o gynhyrchu ag y gallwn wedi'i leoli yng Nghymru, a chymaint o swyddi cynhyrchu a ffilm ag y gallwn wedi'u creu yma. Nid ydym am beryglu'r amcanion hynny drwy fynd tuag at ddatganoli darlledu, a allai arwain yn y pen draw at lai o gynhyrchu yma. Dyna'r broblem bosibl gyda mynd ar hyd llwybr datganoli.
Soniais yn awr ein bod wedi trafod y materion hyn flwyddyn yn ôl, pan gyflwynodd y Pwyllgor Diwylliant, y Gymraeg a Chyfathrebu ddadl debyg, a gwnaeth Dai bwyntiau diddorol. Cwynodd nad oedd unrhyw bortread go iawn o Gymru yn y cyfryngau darlledu. Soniodd am yr hyn y mae newydd ei grybwyll eto: fod cynhyrchu Casualty a Doctor Who yma yng Nghymru yn iawn, ond nad yw'r rhaglenni hyn mewn gwirionedd yn ceisio rhoi darlun o Gymru i ni. Crynhodd yn gofiadwy ar yr achlysur hwnnw drwy ddweud nad oedd eisiau Daleks dwyieithog, ond fe deimlai y dylai fod gan yr ysbyty yn Casualty arwyddion dwyieithog. Y broblem yw bod Caerdydd a BBC Wales—fe lobïwyd yn llwyddiannus dros ddod â'r gwaith o gynhyrchu Casualty o Fryste, lle y câi ei wneud yn wreiddiol. Roedd Casualty eisoes wedi bod yn rhedeg am fwy nag 20 mlynedd cyn i'r gyfres ddod i Gymru. Mewn gwirionedd mae wedi ei lleoli mewn dinas ffuglennol o'r enw Holby, mewn sir ffuglennol o'r enw Wyvern, sydd i fod yng ngorllewin Lloegr, felly byddai'n rhyfedd braidd pe baent yn dechrau cynnwys llawer o siaradwyr Cymraeg yn awr, neu pe bai ganddynt arwyddion dwyieithog ar eu waliau.
O ran Doctor Who, gallem gael arwyddion ffyrdd dwyieithog yn awr ac yn y man yn Doctor Who, ond y drafferth—