8. Dadl: Adroddiad Blynyddol Estyn 2016-17

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:54 pm ar 6 Mawrth 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Kirsty Williams Kirsty Williams Liberal Democrat 5:54, 6 Mawrth 2018

(Cyfieithwyd)

Mater i Estyn yw beth maen nhw'n ei gynnwys yn eu hadroddiad—nid mater i mi—ond nid wyf yn credu y byddai troi at system o dablau cynghrair sy’n gosod ysgol yn erbyn ysgol, athro yn erbyn athro, yn ein helpu i ddatblygu'r system gydweithredol sydd ei hangen arnom, ac mae’r Sefydliad ar gyfer Cydweithrediad a Datblygiad Economaidd yn dweud wrthym fod ei angen arnom yma yng Nghymru. Ond mae’r arolygydd yn dweud wrthym fod arnom angen gwell mesurau atebolrwydd. Mae'r arolygydd yn sôn yn helaeth am y mesurau atebolrwydd yr ydym ni wedi’u cael yn y gorffennol, yn seiliedig ar arholiadau allanol, sydd wedi arwain at addysgu i brofi, culhau'r cwricwlwm a pheidio â rhoi’r hyn sydd ei angen i blant. A'r her i ni yw dod o hyd i drefn atebolrwydd sy'n cyfochri atebolrwydd Llywodraeth Cymru ag Estyn a'n consortia rhanbarthol, a byddwn yn hapus iawn i siarad â phenaethiaid ysgol yn eu cynhadledd yfory am sut yr ydym yn datblygu hynny.

MAT—gwnaf eich cyfeirio at y datganiad a wnes yr wythnos diwethaf. Mae angen inni wneud mwy ynglŷn â mwy abl a thalentog, a dyna pam y cyhoeddais y buddsoddiad yn hynny. Dewch imi fod yn hollol glir: nid wyf ar genhadaeth i gau'r chweched dosbarth. Rwy’n credu mewn economi gymysg o ddarpariaethau ôl-16. Mewn rhai mannau ac i rai disgyblion mae'r chweched dosbarth yn iawn, mewn mannau eraill, mae penderfyniadau lleol wedi dweud rhywbeth gwahanol—ond nid wyf o blaid cau'r chweched dosbarth; rwyf o blaid economi gymysg. Rwyf fi o blaid, lle bynnag y mae’r plentyn hwnnw’n astudio, sicrhau ei fod o ansawdd uchel a bod plant yn cael y math iawn o gyngor fel y gallant wneud dewisiadau cadarnhaol am eu dyfodol heb gael eu gorfodi i mewn i'r sector addysg bellach nac i aros i fynd i'r chweched dosbarth. Gallwn wneud mwy o waith i sicrhau bod plant a rhieni’n cael amrywiaeth eang o wybodaeth am beth sydd orau i’w plentyn. Ond peidiwch da chi â dweud fy mod o blaid cau’r chweched dosbarth; rydym o blaid economi gymysg yn y Llywodraeth hon.

Lee, rydych chi'n hollol iawn: mae angen inni wneud cymaint mwy am ddigidol. Dyna pam mai’r fframwaith cymhwysedd digidol oedd y rhan gyntaf o’r cwricwlwm wedi’i ddiwygio a gyhoeddwyd. Yr wythnos diwethaf cyfarfûm â’n Cyngor Dysgu Digidol Cenedlaethol i edrych ar ail-lunio eu cylch gwaith a’u swyddogaeth fel y gallwn ysgogi gwelliannau yn y maes hwn oherwydd, yn amlwg, nid yw’r hyn a welwn ar hyn o bryd yn ddigon da. Dyna pam yr ydym ni wedi sefydlu’r rhwydwaith cenedlaethol o ragoriaeth ar gyfer STEM hefyd, oherwydd rwy’n cydnabod bod angen inni wneud cymaint mwy ac ni fyddwn yn gwasanaethu ein plant yn dda oni bai eu bod yn llythrennog, yn rhifog ac yn ddigidol gymwys. Dyna beth sydd ei angen arnom ar gyfer eu dyfodol.

Vikki Howells, rydych yn llygad eich lle: gallwn gael yr adeiladau ysgol gorau yn y byd, gallwn gael yr athrawon gorau, y cwricwlwm gorau, ond, os nad ydym yn rhoi sylw i les plant, nid ydynt mewn sefyllfa i wneud y mwyaf o'r cyfleoedd hynny. Rwy’n falch bod Estyn yn cydnabod, a dweud y gwir, bod gennym stori dda i'w hadrodd am les, ond gallwn wneud mwy o hyd.

Llywydd, rwy’n mynd i orffen nawr drwy ddweud fy mod yn cytuno â sylw’r prif arolygydd bod llawer i ymfalchïo ynddo yn system addysg Cymru. Fodd bynnag, rwyf hefyd yn cydnabod bod llawer mwy o hyd i mi a'r Llywodraeth hon ei wneud. Rhaid inni gadw’r momentwm y tu ôl i'n cenhadaeth genedlaethol i godi safonau, i leihau'r bwlch cyrhaeddiad, a sicrhau system addysg a fydd yn destun balchder cenedlaethol ac y bydd y cyhoedd yn hyderus ynddi, Mark. Bydd adroddiad blynyddol Estyn yn chwarae rhan allweddol i’n helpu ar y daith honno a rhoi gwybod inni ble’r ydym wedi gwneud cynnydd. Diolch.