Part of the debate – Senedd Cymru am 5:30 pm ar 7 Mawrth 2018.
Yn gyntaf, hoffwn ddiolch i'r holl bobl a lofnododd y ddeiseb ac a gyflwynodd y ddeiseb ar ran anifeiliaid nad oes ganddynt unrhyw ffordd eu hunain o roi terfyn ar y dioddefaint y mae perchnogion syrcas diegwyddor yn ei orfodi arnynt. Hoffwn annog Llywodraeth Cymru i weithredu yng ngoleuni'r ddeiseb a'r 74 y cant o'r cyhoedd yng Nghymru sydd eisiau gwaharddiad llwyr ar ddefnyddio anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau, a bwrw ymlaen â'r gwaharddiad.
Yn 2016, dywedodd Llywodraeth Cymru y byddent yn edrych ar y system drwyddedu, ac mae hynny'n fy mhoeni'n fawr, ac rwy'n mawr obeithio bod Ysgrifennydd y Cabinet wedi newid ei meddwl ar hyn. Oherwydd mae'r system drwyddedu ar waith ers peth amser ac eto canfuwyd bod gweithredwyr yn torri amodau'r drwydded. Y pwynt yw bod dioddefaint anifeiliaid yn dal i fod wedi digwydd, ac ni all unrhyw gosb ar ôl y digwyddiad droi amser yn ôl ac atal y gamdriniaeth rhag bod wedi digwydd yn y lle cyntaf. A phan edrychwn ar effeithiolrwydd trwyddedu yng Nghymru, gallwn weld y byddai ei gyflwyno ar gyfer syrcasau yn gwbl ddiwerth. Pan gyflwynodd y Llywodraeth hon drwyddedu ar gyfer ffermydd cŵn bach, roedd yn dirprwyo cyfrifoldeb am orfodi'r drefn i awdurdodau lleol. Gofynnwyd i gynghorau ar hyd a lled Cymru sicrhau cydymffurfiaeth â thrwyddedau, cynghorau a oedd eisoes yn rhy brin o arian i allu gwneud unrhyw beth ystyrlon. Mae problem amgylchiadau erchyll mewn ffermydd cŵn bach yn parhau heb newid fwy nei lai. Nid bai'r awdurdodau lleol yw hyn; mae eu cyllidebau'n gyfyngedig. Bai penderfyniad gwan gan Lywodraeth Cymru ydyw.
Nid yw trwyddedu'n werth dim os nad yw'n cael ei orfodi, ac ar y sail honno, yn hytrach nag atal creulondeb i anifeiliaid, nid yw trwyddedu ond yn rheoleiddio dioddefaint. Mae yna egwyddor gyffredinol yn y fantol yma: sut y gwelwn rôl anifeiliaid yn ein bywydau o ddydd i ddydd? A ydynt yno er mwyn ein difyrrwch a'n hadloniant ni? Os nad ydynt, sut y gall unrhyw un awgrymu unrhyw fath o drwyddedu? Mae trwyddedu syrcas i gadw anifeiliaid gwyllt er adloniant yn unig yn gyfystyr â dweud yn y bôn fod yna lefel o ddioddefaint y credwch ei bod yn gyfiawn i anifail ei dioddef er mwyn i'r gweddill ohonom gael ein diddanu, ac rwy'n ystyried bod hynny'n wrthun.
I gloi, hoffwn ailadrodd fy nghefnogaeth lwyr i'r ddeiseb a'r cynnig, ond rwy'n gofyn i'r Llywodraeth geisio edrych mewn gwirionedd ar weithredu gwaharddiad llwyr ar anifeiliaid gwyllt mewn syrcasau, nid trwyddedu'n unig, fel y gallwn anfon neges nad oes unrhyw lefel o ddioddefaint anifeiliaid sy'n dderbyniol er ein hadloniant. Diolch.