5. Dadl: Egwyddorion Cyffredinol y Bil Cyfraith sy’n Deillio o’r Undeb Ewropeaidd (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:59 pm ar 13 Mawrth 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Mark Drakeford Mark Drakeford Labour 3:59, 13 Mawrth 2018

(Cyfieithwyd)

Llywydd, wedi dweud bod y Bil yn ddarn cymhleth o gyfraith, dylwn ddweud, yn ei amcanion eang—yn wir, yn ei egwyddorion cyffredinol—fy mod yn credu ei fod yn glir ac yn syml. Ei fwriad yw ymdrin â'r canlyniadau anochel mewn cyfraith ddomestig a ddaw yn sgil ymadael â'r Undeb Ewropeaidd gan gadw cyfraith yr UE sy'n cwmpasu meysydd sydd eisoes wedi'u datganoli i Gymru. Bydd yn galluogi Gweinidogion Cymru i wneud addasiadau angenrheidiol i sicrhau bod deddfwriaeth sy'n cwmpasu'r meysydd hyn yn gweithio'n effeithiol pan ddaw hi'n bryd i ymadael. 

Llywydd, nid yw'r amser sydd ar gael yn caniatáu esboniad manwl o bob darpariaeth yn y Bil, ond er mwyn ceisio llywio dadl heddiw, soniaf yn fras am rai o'r prif gynigion a osodwyd ynddo.

Mae Adrannau 3, 4 a 5 yn hanfodol i ddeall y Bil. Cyfeirir at yr hyn sy'n tarddu ohonynt gyda'i gilydd wrth yr enw 'Cyfraith Cymru sy'n deillio o'r UE', sef fersiwn Gymreig ddatganoledig yr hyn sy'n cyfateb i 'gyfraith yr UE a ddargedwir' Bil (Ymadael) yr Undeb Ewropeaidd. Mae Adran 3 yn galluogi gwneud rheoliadau sy'n cynnwys darpariaeth sy'n cyfateb i gyfraith uniongyrchol yr UE. Byddai'r pŵer yn adran 3, er enghraifft, yn golygu cymryd Rheoliadau'r UE a'u haddasu fel eu bod yn gweithio mewn cyd-destun domestig, ac wedyn eu cynnwys mewn cyfres o Reoliadau ar gyfer Cymru.

Mae adran 4 yn darparu ar gyfer ailsefydlu deddfwriaeth ddomestig sydd wedi deillio o'r Undeb Ewropeaidd. Er enghraifft, mae rhan 5 Deddf yr Amgylchedd (Cymru) 2016 yn gwneud diwygiadau i Ddeddf Pysgodfeydd Môr (pysgod cregyn) 1967 i sicrhau gwarchodaeth barhaus y safleoedd morol Ewropeaidd. O dan adran 4, byddem yn ailddatgan darpariaethau perthnasol y Ddeddf honno, sy'n deillio o'r Undeb Ewropeaidd. Unwaith eto, efallai y byddai angen gwneud rhai addasiadau angenrheidiol yn rhan o'r broses honno, ac mewn ymateb i argymhelliad 1 adroddiad y Pwyllgor Materion Deddfwriaethol a Chyfansoddiadol, gallaf gadarnhau y prynhawn yma bod modd defnyddio'r pŵer yn adran 4 i wneud addasiadau neu ddarpariaethau pellach dim ond i sicrhau bod y ddeddf sy'n cael ei hailddatgan yn gweithio'n effeithiol. 

Gallwn ddweud hefyd, Llywydd, o ran argymhelliad 2 adroddiad y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, ein bod ni wedi rhoi ystyriaeth ofalus i farn y Pwyllgor a'r Cynulliad ehangach wrth baratoi ein Bil. Roedd hyn yn cynnwys cyfyngu ar gwmpas y pwerau, gan ystyried y pryderon a grybwyllwyd ynglŷn â hyd a lled pwerau ym Mil ymadael yr UE. Felly, i ateb yn uniongyrchol y cwestiwn a ofynnwyd yn yr ail argymhelliad hwnnw, yn gyffredinol, mae'r pwerau yn y Bil hwn yn fwy cyfyngol na'r pwerau ym Mil ymadael yr UE.

Mae adran 5 y Bil yn ymdrin â deddfwriaeth sydd wedi bod o dan y pwerau sy'n gysylltiedig â'r UE. Y prif bŵer a ddefnyddir ar gyfer gweithredu'r rhwymedigaethau i'r UE yw adran 2(2) Deddf y Cymunedau Ewropeaidd 1972. Caiff y Ddeddf honno ei diddymu gan Fil ymadael yr UE. Bydd y pŵer yn adran 5 yn fodd o gadw'r holl ddeddfwriaeth a wnaed o dan adran 2(2) mewn meysydd sydd wedi'u datganoli.

Mae adrannau 6, 7 ac 8 y Bil wedyn yn gwneud darpariaeth mewn cysylltiad â chyfraith Cymru sy'n deillio o'r UE a luniwyd o ganlyniad i adrannau 3, 4 a 5. Maen nhw'n cynnwys darpariaethau ar gyfer heriau cyfreithiol mewn cysylltiad â'r gyfraith honno, dehongliad o'r gyfraith honno, a rheolau tystiolaeth i gynorthwyo llysoedd wrth ystyried y gyfraith honno.

Trof yn awr, Llywydd, at adran 11 o'r Bil. Mae hon yn darparu pŵer caniataol i'n galluogi i gynnal cyfochri rheoleiddiol â'r Undeb Ewropeaidd. Mae busnesau wedi dweud wrthym ni'n gyson pa mor bwysig iddyn nhw yw mynediad parhaus at farchnad yr Undeb Ewropeaidd, ac mae ein polisi, a luniwyd ar y cyd â Phlaid Cymru yn ein dogfen sylfaenol, 'Diogelu Dyfodol Cymru', yn hysbys iawn. Diben y polisi hwnnw yw sicrhau cyfochri rheoleiddiol parhaus ar ôl Brexit er mwyn sicrhau cyfranogiad llawn a dilyffethair yn y farchnad sengl. Bydd adran 11 y Mesur yn galluogi hynny i ddigwydd yn ddidrafferth mewn achos cyfraith sydd o fewn y cymhwysedd datganoledig.