Part of the debate – Senedd Cymru am 4:39 pm ar 20 Mawrth 2018.
Wel, rwyf yn cytuno i raddau helaeth â Neil Hamilton ynglŷn â hyn, o ran ei bod hi'n bwysig iawn, beth bynnag fo'r mesurau yr ydym ni'n eu cyflwyno, nad ydym ni'n creu'r argraff mai dim ond y rhai sy'n siarad Cymraeg gaiff weithio yn GIG Cymru, oherwydd byddai hynny'n llwybr peryglus iawn i'w droedio. Croesawaf y mesur; cafodd feichiogrwydd hir, ond bellach mae angen rhoi genedigaeth i'r babi. Felly, byddaf yn pleidleisio o blaid y mesur. Mae'n rhaid inni gydnabod hynny—. Cytunaf yn llwyr â Siân Gwenllian, mewn rhai achosion, nad yw'n fater o ansawdd yn unig. Gall fod yn fater o ddiogelwch. Os yw plentyn yn Gymraeg ei iaith a bod angen iddo fynegi ei deimladau am y boen neu ble mae'r boen, bydd ansawdd yr ymgynghoriad yn ddibynnol ar y gallu i ddeall beth mae'r plentyn hwnnw yn ei ddweud. Felly, mae hwn yn fater pwysig iawn mewn ardaloedd lle mae plant yn cael eu magu yn Gymraeg eu hiaith. Mae hyn hefyd yn berthnasol pan fyddwn ni'n trafod materion iechyd meddwl neu ddementia, pryd y bydd pobl efallai yn dychwelyd i fod yn uniaith o ganlyniad i'r dementia.
Mae'n rhaid cymryd pwyll wrth inni gyflwyno'r mesur hwn, yn syml oherwydd bod llawer o'r gwasanaethau, yn sicr yn fy ardal i yng Nghaerdydd a'r Fro, yn dibynnu nid yn unig ar ddenu pobl o rannau eraill o Brydain, ond ar ddenu clinigwyr Ewropeaidd y mae'n rhaid inni sicrhau eu bod yn siarad Saesneg yn ddigon da, heb sôn am y Gymraeg, ac mae'n annhebygol iawn y byddan nhw'n siarad Cymraeg os ydyn nhw'n dod o wledydd eraill. Felly, rwy'n llwyr gefnogi'r hawl a'r ddyletswydd sydd arnom ni i symud ymlaen o ran sicrhau bod gwasanaethau yn cynnig y dewis o Gymraeg neu Saesneg i bobl, ond fel yn achos y mudiad i alluogi menywod i gael gweld clinigwyr benywaidd, yn enwedig ar faterion iechyd menywod, pan fo bywyd rhywun mewn perygl, yn amlwg nid ydym yn mynd i gynnig na all rhywun weld meddyg oherwydd nad oes meddyg benywaidd ar gael. Mewn amgylchiadau o argyfwng, yn amlwg mae'n rhaid inni dderbyn y clinigwr sydd o'u blaenau.
Felly, cefnogaf y mesur hwn, ond credaf fod angen inni droedio'n ofalus rhag i ni, mewn modd artiffisial, annog pobl i beidio â dod i weithio i GIG Cymru pan fo anhawster sylweddol ar hyn o bryd i lenwi swyddi gwag gyda phobl sy'n siarad y naill iaith neu'r llall, heb sôn am y ddwy iaith.