5. Datganiad gan Gadeirydd y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol: Bil yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) — penderfyniad y Cynulliad Cenedlaethol mewn perthynas â gweithdrefnau is-ddeddfwriaeth

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:41 pm ar 25 Ebrill 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of David Lloyd David Lloyd Plaid Cymru 3:41, 25 Ebrill 2018

(Cyfieithwyd)

A gaf fi groesawu'r datganiad gan Gadeirydd ein pwyllgor, y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, Mick Antoniw? Rwy'n cytuno'n llwyr â'r teimladau a fynegwyd a'r rhai a fynegwyd gan David Melding, cyd-Aelod o'r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol.

Mae hwn yn fater difrifol—mater hollol ddifrifol—oherwydd, ac nid wyf am ailadrodd yr hanes eto, ond yn amlwg, mae yna bob amser densiwn rhwng llywodraethau a'u deddfwrfeydd unigol. Diau y byddwn yn clywed, yn hwyrach y prynhawn yma, am densiwn y pwerau a gollwyd rhwng y lle hwn a San Steffan, ond mae hwn yn fater o bwerau a gollwyd rhyngom ni a'r Llywodraeth—cipio pŵer yn fewnol, os mynnwch chi, rhwng Llywodraeth Cymru a'r Cynulliad ei hun.

Mae argymhelliad 2, a basiwyd yn unfrydol yma, yn dweud 

'Dylai’r argymhelliad a wneir gan y pwyllgor sifftio o dan argymhelliad 1 fod yn orfodol, oni bai fod y Cynulliad Cenedlaethol yn penderfynu fel arall. Dylid adlewyrchu’r gofyniad hwn ar wyneb y Bil.'

Mae'n rhaid i mi ddweud nad hwn yw'r darn mwyaf radical o ddeddfwriaeth i ni ei basio yn y lle hwn. Rydym wedi cytuno'n unfrydol ac mae'n rhoi'r cyfrifoldeb yn gadarn ar ysgwyddau Cynulliad Cenedlaethol Cymru, lle y dylai fod, o ran pwysigrwydd gwaith craffu yn y lle hwn. Mae'n ddigon anodd sicrhau bod gwaith craffu'n cael ei gyflawni'n ddigon manwl fel ag y mae, gyda'r gwahanol bwysau sydd arnom, ac yn amlwg, tua 40 yn unig o Aelodau'r Cynulliad sy'n gallu cymryd rhan yn y broses graffu honno yn gyfreithlon, ac yna pan fydd pethau'n cael eu cymryd oddi arnom, pethau y credem eu bod wedi'u cytuno'n flaenorol, nid yw hynny'n gwneud synnwyr.

Hefyd, mewn gohebiaeth, mae wedi creu embaras, nid yn unig i'r Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol, ond hefyd, buaswn yn dadlau, i'r Llywydd yma, ein bod wedi cytuno ar safbwynt a bod yr Ysgrifennydd Gwladol wedi darganfod wedyn fod y safbwynt a gytunwyd gan y Cynulliad Cenedlaethol wedi ei ddiystyru gan y Prif Weinidog yma heb drafod gyda Chynulliad Cenedlaethol Cymru. Felly, mae'n bwynt dadleuol i ofyn pa werth y gallwn ei roi ar bleidleisiau unfrydol sy'n cael eu bwrw a'u pasio yn y ddeddfwrfa hon pan fo'r Prif Weinidog wedyn yn gallu gwrthod un o'r prif argymhellion a basiwyd yn unfrydol, a hynny heb rybudd, fel y dywedodd Mick Antoniw.

Y pwynt pwysig arall, mewn perthynas â'r Bil ymadael â'r UE ei hun, a diau y byddwn yn trafod hwnnw'n fwy manwl yn y datganiad nesaf, yw bod blaenafiaeth Gweinidogion Cymru dros y ddeddfwrfa yma yn y Senedd, o ran y broses sifftio, wedi gwneud ei ffordd i femorandwm atodol Llywodraeth y DU ar bwerau dirprwyedig yn y Bil ymadael â'r UE ei hun. Mae hyn yn gwbl annerbyniol, ac mae'n tanseilio'r prosesau gwneud penderfyniadau yn y Cynulliad hwn y mae pawb ohonom yn Aelodau balch ohono.

Rwy'n gofyn am sicrwydd. Nodaf yr holl gyfathrebiadau sydd wedi cael eu hanfon a'r ymddiheuriadau, ond yn y pen draw, nid yw hyn yn ddigon da ac mae'n arwydd gwael o'r ffordd y mae gweddill y negodiadau'n mynd rhagddynt o ran y Bil ymadael â'r UE yn ei gyfanrwydd os na allwn wneud y pethau hyn yn gywir.

Gall y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol ymateb mewn argyfwng. Gwnaethom hynny o fewn un diwrnod gyda'r Bil parhad, er nad oedd David Melding, i fod yn deg, ar sail polisi—er nad yw'n fater cyfreithlon ar gyfer y Pwyllgor Materion Cyfansoddiadol a Deddfwriaethol—wedi cymryd rhan lawn yn y weithdrefn honno. Llwyddasom i unioni sefyllfa frys mewn un diwrnod. Felly, nid yw dadl y Prif Weinidog fod brys y sefyllfa'n drech na'n hargymhelliad yn dal dŵr, ac edrychaf ymlaen at drafodaethau pellach ar y mater. Diolch yn fawr.