Diolch ichi, Dirprwy Lywydd. Mae creu lleoedd cynaliadwy lle gall pobl fyw bywydau egnïol ac iach ac ymfalchïo o ddweud o ble y maen nhw'n hanu yn un o flaenoriaethau Llywodraeth Cymru. Mae gan y system gynllunio swyddogaeth ganolog wrth ddarparu'r lleoedd hyn, a'r broses a ddefnyddiwn ar gyfer hynny yw llunio lleoedd. Mae llunio lleoedd yn llwyddiannus yn cynnwys llawer o elfennau. Mae'n rhaid i'r Llywodraeth chwarae ei rhan drwy roi arweiniad a gosod fframwaith polisi yn ei le ar gyfer y system gynllunio sydd â llunio lleoedd yn rhan hanfodol ohoni.

Fis Chwefror diwethaf, fe lansiais i, ar gyfer ymgynghoriad, fersiwn newydd o'n polisi cynllunio cenedlaethol, 'Polisi Cynllunio Cymru'. Mae'r ddogfen yn cydnabod natur amlweddog y nodau llesiant a'r ffyrdd o weithio o dan Ddeddf Cenedlaethau'r Dyfodol (Cymru) 2015. Mae'r fersiwn ddiwygiedig o Bolisi Cynllunio Cymru yn ceisio gosod llunio lleoedd cynaliadwy wrth wraidd ein polisi cynllunio. Er mwyn ategu 'Polisi Cynllunio Cymru' a gwella llunio lleoedd, ddoe fe gyhoeddais i ymgynghoriad ar y dewis amgen ar gyfer y fframwaith datblygu cenedlaethol. Dyma'r cam cyntaf ffurfiol sy'n edrych tuag allan wrth baratoi'r fframwaith datblygu cenedlaethol, a fydd yn disodli cynllun gofodol Cymru. Yn wahanol i gynllun gofodol Cymru, bydd gan yr FfDC statws cynllun datblygu.

Bydd gan yr FfDC swyddogaeth bwysig i ddarparu strategaeth genedlaethol y Llywodraeth, 'Ffyniant i Bawb', a fydd, yn ei thro, yn cydnabod swyddogaeth yr FfDC a'r angen i gydlynu cynlluniau ar gyfer cartrefi newydd, cyfleusterau a seilwaith gan awdurdodau lleol, byrddau iechyd, cymdeithasau tai a phartneriaid allweddol eraill. Bydd yr FfDC yn edrych tua gorwel cyfnod o 20 mlynedd a bydd yn eistedd ar frig hierarchaeth y cynlluniau datblygu yng Nghymru. Oddi tano bydd cynlluniau datblygu strategol a chynlluniau datblygu lleol, ac mae darpariaethau deddfwriaethol yn ei gwneud yn ofynnol i unrhyw gynlluniau dan y fframwaith datblygu cenedlaethol gydymffurfio ag ef. Mae hyn yn cynrychioli mecanwaith grymus iawn i lunio'r system gynllunio yng Nghymru, ac mae'n hanfodol bod cynlluniau datblygu lleol yn cael eu paratoi a'u hadolygu mewn modd amserol os ydym am wireddu ein huchelgeisiau ar gyfer llunio lleoedd.

Mae'r dewis amgen yn gynnyrch ymgysylltiad sylweddol â rhanddeiliaid, arbrofi a herio, ac yn adlewyrchu strwythur drafft 'Polisi Cynllunio Cymru'. Gyda'i gilydd, mae 'Polisi Cynllunio Cymru' a'r FfDC yn cryfhau swyddogaeth llunio lleoedd yn y system gynllunio. Mae'n rhaid inni droi oddi wrth feddwl am faterion pwysig yr oes, megis tai, trafnidiaeth, iechyd ac ynni fel materion ar wahân, a chydnabod yr effaith a gaiff y rheini ar y cyd ar leoedd. Mae'n amser i ailsbarduno’r system gynllunio ac awdurdodau cynllunio lleol i ddarparu lleoedd cynaliadwy ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol.

Mae'r ymgynghoriad ar y dewis amgen ar gyfer yr FfDC yn cau ar 23 Gorffennaf. Rwy'n annog pawb sydd â diddordeb yn natblygiad hirdymor Cymru a chreu lleoedd cynaliadwy i wneud eu barn yn hysbys drwy ymateb i'r ddau ymgynghoriad ar 'Polisi Cynllunio Cymru' a'r fframwaith datblygu cenedlaethol. Diolch ichi.