Part of the debate – Senedd Cymru am 4:53 pm ar 2 Mai 2018.
Diolch yn fawr iawn, Lywydd dros dro. Hoffwn ddechrau drwy ddiolch i Rhianon am gyflwyno'r ddadl hon heddiw. Rwy'n siŵr y byddai pob Aelod yn cydnabod ei phenderfyniad a'i brwdfrydedd ynglŷn â'r pwnc, ac rwy'n siŵr y byddai pawb ohonom yn cytuno bod yr un peth yn wir am Bethan hefyd.
Lywydd dros dro, un o bleserau bod yn Ysgrifennydd y Cabinet dros Addysg yw ymweld ag ysgolion ar hyd a lled Cymru, a phryd bynnag y gwnaf hynny, mae cerddoriaeth yn rhan o bethau, boed yn fand samba yn Llandeilo, band drymiau Affricanaidd yng Ngelli Gandryll yr wythnos hon, bandiau dur yng Nghaerdydd, y grŵp ffidlau yn Wrecsam, a rhaid imi ddweud, fy ffefrynnau arbennig, iwcalilis yn Sir Benfro—ac wrth gwrs, mae yna gôr bob amser—rwyf bob amser yn rhyfeddu at y talent cerddorol a welaf ym mhob rhan o'n gwlad. Rwy'n falch iawn o gadarnhau bod cerddoriaeth yn elfen bwysig o'r cwricwlwm ysgol. Mae'n bwnc statudol i bob dysgwr yng nghyfnodau allweddol 2 a 3, ac mae lle cerddoriaeth yn ddiogel yn natblygiad ein cwricwlwm newydd.
Fel y bydd yr Aelodau'n gwybod, bydd yna chwe maes dysgu a phrofiad, gan gynnwys un ar gyfer y celfyddydau mynegiannol, ac rwy'n hyderus fod hyn yn sicrhau statws hyd yn oed yn fwy amlwg i'r celfyddydau, gan gynnwys cerddoriaeth, wrth inni symud ymlaen. Mae addysg cerdd yn cyfrannu at ddatblygu dinasyddion brwd a gwybodus drwy sicrhau bod ein pobl ifanc i gyd, beth bynnag fo'u cefndir, yn gallu datblygu eu doniau a'u sgiliau drwy astudio a chyfranogi, boed yn unigol neu ar y cyd.
Rwyf wedi gweithio'n galed ers ymgymryd â rôl Ysgrifennydd Cabinet dros Addysg, ochr yn ochr â chyd-aelodau o'r Cabinet i sicrhau ein bod yn cynorthwyo ysgolion i ddarparu addysg cerdd o ansawdd. Rydym wedi mynd ati ar y materion a amlygwyd yn adroddiad 2015 gan y gweithgor gwasanaethau cerddoriaeth. Eleni, rwy'n darparu cyllid ychwanegol o £1 filiwn, gydag £1 filiwn yn rhagor yn 2019-20, i wella'r ddarpariaeth o wasanaethau cerddoriaeth, a daw hwn ar ben yr arian presennol a roddir i awdurdodau lleol ar gyfer darparu gwasanaethau cerddoriaeth. Rwyf fi a fy swyddogion yn gweithio'n agos gyda Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru ar y mater hwn, ac rwy'n hyderus y byddwn yn gallu cytuno ar ddull o weithredu i wella'r cymorth i wasanaethau cerddoriaeth ymhellach.
Rwyf hefyd yn ymrwymedig i sicrhau bod pobl ifanc sy'n dymuno symud ymlaen i gael hyfforddiant cerdd unigol yn cael cyfle i wneud hynny. Mae mynediad at y cyfleoedd hyn nid yn unig yn datblygu cerddgarwch y dysgwr, ond hefyd mae'n cyfrannu at feithrin sgiliau a budd ehangach, fel yr amlinellodd Bethan funud yn ôl, megis disgyblaeth, dyfalbarhad a lles cyffredinol. Dyna pam y darparais £220,000 y llynedd i awdurdodau lleol allu prynu offerynnau cerdd er mwyn sicrhau bod y rhai sydd fwyaf o angen mynediad at offerynnau yn ei gael.
Rydym hefyd wedi dechrau amnest offerynnau cerddorol cenedlaethol. Arweiniodd hyn at dros 80 o offerynnau o ansawdd da yn cael eu rhoi a'u hailddosbarthu i gerddorfeydd a phobl ifanc. Yn wir, yr wythnos hon yn unig, daeth rhywun â thrwmped i fy swyddfa etholaeth—ychydig ar ôl yr amnest, ond rydym yn ddiolchgar iawn amdano. Roedd hyn yn dilyn y cynllun peilot llwyddiannus yn Llywodraeth Cymru a'r Cynulliad Cenedlaethol a welodd dros 60 o offerynnau yn cael eu rhoi gan staff y Llywodraeth a'r Cynulliad, yn ogystal â nifer o Aelodau'r Cynulliad yma hefyd a roddodd offerynnau.
Mae ensembles cerddorol, fel y clywsom y prynhawn yma hefyd, yn chwarae rôl hanfodol yn cynorthwyo ein pobl ifanc i fanteisio ar gyfleoedd perfformio a darparu llwybr gyrfa i ddod yn gerddorion proffesiynol. Credaf y dylai pob person ifanc, ni waeth beth fo'u cefndir, sy'n ddigon dawnus i ennill lle yn un o'r ensembles, allu cymryd rhan. Felly, rwy'n croesawu sefydlu Celfyddydau Cenedlaethol Ieuenctid Cymru, sydd, yn 2018-19, yn dechrau ar eu blwyddyn lawn gyntaf o reoli a datblygu'r chwe ensemble ieuenctid cenedlaethol. Yn ogystal, y llynedd, darparais £280,000 i awdurdodau lleol am eu cyfraniad i ensembles perfformio cenedlaethol.
Rwyf hefyd wedi cefnogi sefydlu gwaddol cerddoriaeth, fel y clywsom, ar gyfer Cymru i gefnogi gweithgareddau cerddorol ychwanegol i bobl ifanc—menter gyffrous ac arloesol, a'r gyntaf o'i bath yng Nghymru. Fe'i lansiwyd ym mis Chwefror o dan yr enw 'Anthem' ac mae'n seiliedig ar gydweithio agos rhwng yr adrannau addysg a diwylliant yma yn y Llywodraeth a Chyngor Celfyddydau Cymru, a'r gwaddol yw ein dull gweithredu hirdymor a chynaliadwy mewn perthynas â chyllido. Ei nod yw cynyddu cyfleoedd cerddorol i bobl ifanc ledled Cymru yn y dyfodol—nid yn lle gwasanaethau cerddoriaeth presennol, ond i'w hategu. Rydym wedi dyrannu £1 filiwn i helpu i sefydlu a darparu arian ar gyfer y gwaddol, a gobeithiwn y bydd yn cronni drwy roddion elusennol gan amrywiaeth o gynlluniau a rhanddeiliaid cyhoeddus a phreifat. Mae'n hanfodol ein bod yn rhoi mynediad i bobl ifanc at y profiadau hyn y tu allan i'r ysgol, yn yr un modd ag y bydd y cwricwlwm newydd yn rhoi mwy o gyfleoedd iddynt o fewn yr ysgol. Credaf y bydd y gwaddol yn fenter wirioneddol arloesol ac yn torri tir newydd, ac un a wnaed yng Nghymru.
Mae'r cynllun dysgu creadigol drwy'r celfyddydau, a seiliwyd ar ein partneriaeth gyda chyngor y celfyddydau, ac a gefnogir gan gyllid o £20 miliwn, yn cael ei gydnabod yn rhyngwladol oherwydd ei ymagwedd weledigaethol tuag at gefnogi creadigrwydd ar draws y cwricwlwm. Mae'r adborth cadarnhaol i'r rhaglen hon yn dangos yn glir ei bod yn cynorthwyo ysgolion i ddefnyddio creadigrwydd a'r celfyddydau, gan gynnwys cerddoriaeth—