Diolch yn fawr iawn, Ddirprwy Lywydd. Mae fy nadl am fater pwysig tai rhent a pham y mae angen inni reoli rhenti. Rwyf wedi cytuno i roi munud o fy amser i David Melding, ac nid oes neb arall wedi nodi eu bod am siarad.

Tai fforddiadwy, da yw conglfaen cymdeithas wâr. Mae tai yn rhy bwysig i iechyd a lles y boblogaeth i'w gadael i rymoedd y farchnad yn unig. Ni allwn ganiatáu i farchnad rydd a rhemp gondemnio'r genhedlaeth rent i dai drud ac ansicr o safon isel. Defnyddir tai fel cyfle i gamu ymlaen, yn hytrach na lleoedd i bobl fyw ynddynt, a chaiff hyn ei waethygu gan wleidyddion sy'n sôn o hyd am gael troed ar yr ysgol dai fel pe bai'n wynfyd y mae angen i bawb ohonom anelu tuag ato. Nid oes gennyf unrhyw broblem gyda phobl sydd am fod yn berchen ar eu cartrefi eu hunain, ond ynddo'i hun, nid yw'n ofyniad hanfodol ar gyfer llwyddiant a hapusrwydd. Ein gwaith ni, fel deddfwyr, yw sicrhau ffyniant i bawb ac amddiffyn y rhai sy'n llai abl i amddiffyn eu hunain, ac mae gwir angen camau pendant i newid y farchnad dai gamweithredol, sy'n condemnio'r genhedlaeth rent i ansicrwydd ac ansefydlogrwydd parhaol, ac sy'n ystumio ein heconomi.

Mae tai cymdeithasol yn annigonol i ateb y galw a bellach mae tenantiaethau newydd wedi'u cyfyngu'n bennaf i bobl sydd â nodweddion gwarchodedig. Ond mae'r ris gyntaf ar yr ysgol dai ddamcaniaethol hon y tu hwnt i gyrraedd y rhan fwyaf o fy etholwyr. Rwy'n derbyn nad yw'r darlun yng Nghaerdydd yr un fath ag ar draws Cymru gyfan, lle mae'n braf nodi nad oes ond 15 y cant mewn eiddo rhent preifat, ond yn fy etholaeth i sy'n ifanc o ran demograffeg, mae mewn perygl o fod yn y safle uchaf, gyda'r holl ansicrwydd ac ansefydlogrwydd sydd ynghlwm wrth hynny. Er bod awdurdodau lleol yn gwneud eu rhan i gau eiddo nad yw'n addas i bobl fyw ynddynt, nid oes fawr o ddiogelwch i ddefnyddwyr sy'n rhentu'n breifat.

Mae cwyno am ddiffyg atgyweirio yn aml yn arwain at gael eich troi allan ac mae llawer o denantiaid yn dygymod ag amodau ofnadwy yn lle hynny. Nid yw hynny'n golygu nad oes landlordiaid da sy'n gwneud gwaith cynnal a chadw ar eu heiddo'n amserol ac yn effeithiol, ond nid oes gan y tenant hawl i aros ac nid oes angen rhoi unrhyw reswm dros ddod â thenantiaeth i ben. Mae ansefydlogrwydd o'r fath mewn perthynas â rhentu mor niweidiol i les. Ni ellir bwrw gwreiddiau, na chael sicrwydd dibynadwy ynglŷn ag ysgolion neu swyddi. Mae diwedd tenantiaeth yn golygu dod o hyd i flaendal o fis o leiaf, mwy o ffioedd asiantaeth, cynnydd anrhagweladwy yn y rhent a chostau symud. Nid oes angen iddi fod fel hyn.

Cyn 1989, câi rhenti'r sector rhentu preifat eu pennu gan Asiantaeth y Swyddfa Brisio, a byddai'r Asiantaeth yn gosod lefel deg o rent ar gyfer yr eiddo wedi'i gyfrifo yn ôl faint y gallai'r swm hwnnw gynyddu. Roedd hyn yn rhoi sicrwydd i denantiaid a landlordiaid fel ei gilydd, ond newidiodd Deddf Tai 1988 bethau fel bod Prydain ar amrantiad yn newid o fod yn un o wledydd y byd a gâi ei rheoleiddio'n fwyaf llym mewn perthynas â rhentu preifat i fod y system fwyaf direol ac wedi'i dadreoleiddio fwyaf yn y byd datblygedig. Ers 1989, mae landlordiaid ym Mhrydain wedi cael codi unrhyw dâl y credant y gall y farchnad ei gynnal ar denantiaid. Yn anffodus, yr unig reoli rhenti de facto a gyflwynwyd yw cap ar fudd-daliadau tai, sydd wedi rhoi hwb anferthol i lefelau o ansicrwydd sydd eisoes yn annerbyniol.