Yr enw blaenorol arni oedd Wythnos Ymwybyddiaeth o Ddementia, ond 21-27 Mai 2018 yw Wythnos Gweithredu Dementia, ac rwy'n galw am ddatganiad gan Lywodraeth Cymru yn unol â hynny. Fel y mae'r rhan fwyaf o Aelodau yn gwbl ymwybodol, amcangyfrifir bod 45,000 o bobl yng Nghymru yn dioddef o ddementia. Disgwylir i hyn gynyddu 35 y cant dros y degawdau nesaf, ond eto dim ond tua hanner yr unigolion yng Nghymru sydd â dementia sydd wedi cael y diagnosis hwnnw. Bedair blynedd yn ôl, fe ddes innau'n gyfaill dementia. Dri mis yn ôl, bu farw fy nhad, sydd wedi dioddef o Alzheimer a dementia fasgwlaidd, ar ôl iddo gwympo. Bydd fy mab hynaf yn eillio ei wallt ar 1 Mehefin i godi arian i'r Gymdeithas Alzheimer. Dywedodd, 'ni allaf newid yr hyn sydd wedi digwydd, ond fe alla' i helpu i ddod o hyd i ddatrysiad.' Pe byddai unrhyw Aelodau yn teimlo y gallan nhw fynd i Just Giving a rhoi £1 hyd oed, byddem yn gwerthfawrogi hynny'n fawr.

Ddydd Mercher, mae BBC One yn dangos rhaglen, The Toddlers who Took on Dementia, yn dilyn arbrawf diweddar gan Brifysgol Bangor yng nghartref gofal dementia Hen Golwyn, Llys Elian, gyda grŵp o blant bach ifanc, yn treulio tri diwrnod gyda thrigolion hŷn, i weld a yw treulio amser gyda nhw'n helpu i wyrdroi effeithiau dementia. Unwaith eto, gofynnwyd i mi ganmol y rhaglen honno i'r Cynulliad hwn, ac i eraill, gobeithio, y tu allan sy'n gwrando ar hyn.

Ym mis Mai 2016, cynhaliodd Cymdeithas Alzheimer ddigwyddiad, yr oedd llawer o Aelodau'r Cynulliad ynddo, yng Nghanolfan Mileniwm Cymru, i arddangos eu gwaith ar greu cymunedau cyfeillgar i ddementia yng Nghymru. Ym mis Chwefror, cynhaliodd Cymdeithas Alzheimer a Heneiddio'n Dda yng Nghymru ddigwyddiad 'Beth nesaf ar gyfer cymunedau cyfeillgar i ddementia yn y gogledd?'.

Rydym ni'n gwybod y nododd adroddiad Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru, 'Dementia: mwy na dim ond colli'r cof', yn 2016 ddiffyg parhaus o ran gwybodaeth am ddementia a'r ddealltwriaeth ohono. Gwyddom hefyd fod y Gymdeithas Alzheimer, bryd hynny, wedi galw am i'r strategaeth dementia a oedd yn yr arfaeth ar y pryd gan Lywodraeth Cymru, i nodi targedau clir ar gyfer gwella cyfraddau diagnosio dementia, a oedd y rhai isaf o blith cenhedloedd y DU ar yr adeg honno. Ym mis Chwefror 2018, lansiodd Llywodraeth Cymru ei chynllun gweithredu ar gyfer dementia, ond y cyflawni fydd mesur ei lwyddiant, fel y dywedodd y Gweinidog yn ei ragair. Felly, yr her dementia yr ydym ni i gyd yn ei rhannu yw'r un y mae'n rhaid i ni i gyd ei hwynebu. A galwaf felly am ddatganiad gan Lywodraeth Cymru yn Wythnos Gweithredu Dementia 2018 yn unol â hynny.