5. Datganiad gan y Gweinidog Plant, Pobl Hŷn a Gofal Cymdeithasol: Trawsnewid Gofal Cymdeithasol yng Nghymru: Gweithredu Deddf Rheoleiddio ac Arolygu Gofal Cymdeithasol (Cymru)

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:40 pm ar 22 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Huw Irranca-Davies Huw Irranca-Davies Labour 4:40, 22 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn. Diolch i chi, Caroline, a diolch hefyd am y gydnabyddiaeth a roesoch chi yn glir iawn i'r rhai sy'n gweithio yn y sector. Yn rhy aml, rydych chi ond yn gweld y penawdau gwael wrth iddynt ymddangos, ac rydym yn anghofio am y fyddin o bobl sy'n gwneud gwaith rhagorol bob un dydd. Felly, diolch ichi am hynny.

Rydych chi hefyd yn ein hatgoffa o ba mor bell yr ydym ni wedi teithio gyda chefnogaeth y Cynulliad hwn i fynd ati mewn ffordd wahanol i ddarparu gofal cymdeithasol a llesiant ac ansawdd bywyd i unigolion yng Nghymru—mewn cyfnod anodd hefyd, ond rydym ni'n trawsnewid yn llwyr sut yr ydym ni'n darparu gofal cymdeithasol.

Mae'n rhy gynnar, mae'n rhaid imi ddweud, fel y dywedais wrth Suzy hefyd, i roi unrhyw adborth ynglŷn â chofrestru gwirfoddol ar gyfer gofal cartref, ond rwy'n rhagweld y byddwn yn gallu rhoi diweddariad rywbryd yn yr hydref ynglŷn â faint o bobl sy'n manteisio ar hynny, a byddaf yn rhoi gwybod i'r Cynulliad ynghylch hynny.

I droi at y mater o sefydlogrwydd y farchnad, bydd Llywodraeth Cymru yn gweithio gydag Arolygiaeth Gofal Cymru a rhanddeiliaid eraill i ddatblygu rheoliadau o ran sefydlogrwydd y farchnad a goruchwyliaeth ariannol o ddarparwyr gwasanaethau a reoleiddir, a'r bwriad i weithredu'r trefniadau o fis Ebrill 2020 ymlaen. Nawr, rydym ni wedi penderfynu—neu rwyf i wedi penderfynu—gweithredu'r darpariaethau hyn o fis Ebrill 2020 ymlaen oherwydd bod hynny mewn gwirionedd yn cyd-daro â diwedd y broses o ailgofrestru darparwyr presennol o dan y system newydd. Felly, mae hyn yn gyfle da, mae cydamseredd braf yno. Gall natur y farchnad ofal newid hefyd o ganlyniad i'r broses hon. Er enghraifft, gall rhai darparwyr ddefnyddio'r broses hon, yn rhan o gyfle i ad-drefnu neu uno'r ystod bresennol o wasanaethau. Felly, mae hi fwy na thebyg yn ddoeth rhoi digon o amser i'r newidiadau hyn ddigwydd ac i ddysgu oddi wrthynt.

Mae'n rhoi'r cyfle inni hefyd ystyried sut y bydd yr adroddiadau ar sefydlogrwydd y farchnad sy'n ofynnol o dan y Ddeddf yn cyd-fynd â'n hasesiadau o'r boblogaeth, y soniais amdanyn nhw, a'n cynlluniau ardal o dan Ddeddf 2014. Ond yn y cyfamser, nid dyna'r cyfan—mae nifer o fesurau dros dro ar waith i gefnogi sefydlogrwydd y farchnad. Felly, bydd Arolygiaeth Gofal Cymru yn parhau â'r gwaith mae'n ei wneud ar hyn o bryd i gasglu gwybodaeth am ddarparwyr gofal, y gellir, ac a gaiff ei rhannu ag awdurdodau lleol fel y bo angen, o ran cynllunio wrth gefn ac ati. Ac mae hefyd yn bwriadu goruchwylio darparwyr mwy o faint trwy swyddogion cyswllt ac yn awyddus i wella prosesau rhannu gwybodaeth â rheoleiddwyr gofal cymdeithasol eraill ledled y DU.

Ac yn olaf, o ran sefydlogrwydd y farchnad, mae'n fater hollbwysig, oherwydd ein bod yn gwybod y straen sydd ar ddarparwyr ar hyn o bryd—mawr a bach. Mae Rheoliadau Gwasanaethau a Reoleiddir (Hysbysiadau) (Cymru) 2017, a ddaeth i rym ym mis Ebrill eleni, yn rhagnodi gofynion hysbysu penodol ar gyfer darparwyr gofal cymdeithasol. Felly, trwy alluogi Arolygiaeth Gofal Cymru i rannu gwybodaeth allweddol am newidiadau i ddarparwyr, mae'r rheoliadau hyn yn rhoi gwybod i awdurdodau lleol am y newidiadau allweddol sy'n effeithio ar y farchnad yn eu hardaloedd nhw, a gall ddylanwadu ar benderfyniadau yn well wrth gynllunio a chomisiynu gwasanaethau yn y dyfodol. Felly, gallwn wneud pethau yn awr, yn ogystal ag edrych i'r dyfodol.