Yn hanfodol i hynny, Ddirprwy Lywydd, mae'r trafodaethau dros berthynas tollau'r DU a'r UE yn y dyfodol, ac rydym yn parhau i wthio am gyfranogiad llawn a dirwystr yn y farchnad sengl, yn syml oherwydd ei fod yn hanfodol i fuddiannau Cymru. Mae 60 y cant o allforion nwyddau adnabyddadwy o Gymru yn mynd i'r UE, ac yn 2017 cododd y ffigur i dros 77 y cant ar gyfer allforion bwyd a diod a 90 y cant ar gyfer ŵyn a allforir. Byddai gosod unrhyw dariffau ar rwystrau di-dariff yn anfanteisiol iawn i fusnesau yng Nghymru, gan eu rhoi o dan anfantais gystadleuol o gymharu â chystadleuwyr o'r UE.

Mae'r adroddiad materion allanol a deddfwriaeth ychwanegol yn gofyn inni bwyso ar Lywodraeth y DU i gael mynediad ffafriol i'r farchnad er mwyn diogelu buddiannau ffermio, pysgota a bwyd. Roedd Dr Lloyd wedi cyffroi i'r fath raddau ynglŷn â hynny fel ei fod wedi ailadrodd cyfres o fythau i fynd ochr yn ochr ag ef. Gwyddom fod yn rhaid inni barhau i wneud yr achos dros fuddiannau ffermio, pysgota a bwyd Cymru a chynigion credadwy ar gyfer trefniadau tollau yn y dyfodol ym mhob fforwm sydd ar gael, ac mae'r adroddiad yn ychwanegu at yr achos o blaid dull cadarnhaol sy'n seiliedig ar dystiolaeth i'n partneriaeth economaidd yn y dyfodol gyda'r Undeb Ewropeaidd. Mae trefniadau tollau yn ganolog i'r prosbectws hwnnw. Yn syml iawn, nid yw honiadau Llywodraeth y DU y bydd partneriaethau tollau neu rwyddhad eithaf neu atebion arloesol yn lleihau'r tarfu ar economi y DU yn y dyfodol yn dal dŵr. Nid yw hynny'n dweud nad oes ganddynt gyfraniad i'w wneud, ond nid yw'r syniad y byddant yn datrys y broblem, ac yn datrys y broblem, yn bwysicaf oll, ar ynys Iwerddon, yn gredadwy. Byddwn yn parhau i annog Llywodraeth y DU i gael y cynigion tollau mwy credadwy hynny, yn ffurfiol drwy strwythur y cyd-bwyllgor Gweinidogion presennol ac mewn trafodaethau dwyochrog i amddiffyn economi Cymru, oherwydd mae angen i Gymru aros mewn undeb tollau. Mae'r dystiolaeth, fel y dywedodd David Rees, yn pwyntio'n ddiamwys i'r cyfeiriad hwnnw.

Ddirprwy Lywydd, mae'r adroddiad yn gwneud cyfres o argymhellion sy'n troi o gwmpas trefniadau ymarferol yn y dyfodol rhwng y DU a'r UE. Yn unol ag argymhelliad 6, er enghraifft, rydym yn parhau i wneud yr achos fod busnesau, gwasanaethau cyhoeddus Cymru a phrifysgolion Cymru yn dibynnu ar ein gallu i ddenu pobl o'r tu hwnt i'n ffiniau ein hunain i adeiladu eu dyfodol yma yng Nghymru. I gyfeirio at ddwy enghraifft yn unig: mae'r holl filfeddygon galwedigaethol sy'n arolygu cig yng Nghymru—pob un ohonynt—yn dod o'r tu allan i'r DU, yn raddedigion o'r UE, a ganed mwy na chwarter, 27 y cant, y rhai a gyflogir yn sectorau cynhyrchu bwyd a diod Cymru yn yr Undeb Ewropeaidd.

Mae adroddiad y pwyllgor yn amlygu'r pwyslais a roddir ar hawliau dinasyddiaeth gan dasglu Brexit Senedd Ewrop, ac yn briodol mae'n nodi bod cytundeb ar y mater hwn o fudd i bawb. Bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i ymgysylltu â Llywodraeth y DU ar amserlenni ar gyfer cyhoeddi ei Phapur Gwyn hirddisgwyliedig ar fewnfudo, yn y gobaith y bydd yn cyflwyno cynnig credadwy, gan ganiatáu amser i fusnesau ac eraill ymateb ac addasu i unrhyw gyfyngiadau annymunol yn y dyfodol. Mae perfformiad Llywodraeth y DU yn y maes hwn wedi bod yn arbennig o ansicr. Trefnwyd yn wreiddiol i'r Papur Gwyn ar fewnfudo gael ei gyhoeddi yn ystod yr haf y llynedd. Cafodd hynny ei ohirio tan ddiwedd yr hydref y llynedd ac yna ei ohirio ymhellach hyd at ddiwedd y flwyddyn. Comisiynwyd y pwyllgor cynghori ar fewnfudo i lunio adroddiad erbyn mis Medi eleni. Roedd hynny o leiaf yn agor y drws ar y posibilrwydd y byddai polisi'n cael ei lywio gan dystiolaeth. Rwy'n gweld adroddiadau yn awr fod yr Ysgrifennydd Cartref newydd yn bwriadu cyhoeddi Papur Gwyn ym mis Awst, gan sathru ar holl ymdrechion cynifer o fusnesau ac eraill i ddarparu gwybodaeth i ymarfer y pwyllgor cynghori ar fewnfudo.

Ddirprwy Lywydd, rwyf am droi yn awr at yr hyn a ddywed yr adroddiad am faterion hanfodol trefniadau diogelu'r cyhoedd ac iechyd cyhoeddus ar ôl Brexit. Fel y cydnabu'r pwyllgor, mae cydweithrediad drwy'r UE cyfan yn hanfodol i ffyniant a diogelwch Cymru. Ym maes iechyd, nid yw clefydau'n cydnabod ffiniau cenedlaethol. Mae'r adroddiad yn amlygu'r budd diamwys y mae parhad aelodaeth y DU, neu ei chyfranogiad mewn asiantaethau sy'n ymwneud â maes atal clefydau ac iechyd y cyhoedd yn Ewrop yn ei ddwyn i bawb. Pe bai unrhyw gytundeb yn y dyfodol yn lleihau'r posibilrwydd o gydweithredu rhwng GIG Cymru a'r Ganolfan Atal a Rheoli Clefydau Ewrop, er enghraifft, gallai achosi oedi wrth gofnodi ac olrhain clefyd, amharu ar yr ymateb i achosion, lleihau effeithiolrwydd o ran parodrwydd i gynllunio ac ymateb i bandemig, ac arwain at fylchau sylweddol yn y wybodaeth am glefydau heintus.

Wrth gwrs, mae ein diddordeb mewn parhau i gydweithredu gyda'r UE yn mynd ymhell y tu hwnt i faterion iechyd. Mae gwasanaethau arloesi, er enghraifft, yn elwa'n eithriadol o fynediad at asiantaethau a rhaglenni'r UE, gan ganiatáu ymchwil a phartneriaethau cydweithredol trawsffiniol sy'n galluogi sefydliadau ymchwil Cymru i chwarae eu rhan ar lwyfan y byd. Mae'r adroddiad yn gwneud nifer o argymhellion i gefnogi parhad ym muddsoddiad Cymru yn rhaglenni a rhwydweithiau allweddol yr UE. Mae cefnogaeth y Llywodraeth i'r argymhellion hyn mewn egwyddor yn unig yn adlewyrchu natur anhysbys rhai o'r materion technegol pwysig mewn perthynas â chymhwysedd aelodaeth. Ni wyddom eto, er enghraifft, a ganiateir buddsoddiad gan wladwriaeth is-genedlaethol mewn rhai o raglenni'r UE yn y dyfodol wedi i'n haelodaeth ddod i ben. Dyna pam, yn ein hymateb, ein bod yn pwysleisio'r manteision i'r DU gyfan o ymdrech ar ran Llywodraeth y DU i sicrhau cyfranogiad yn y rhaglenni sy'n olynu Horizon 2020, Erasmus+ ac ati.

Yn y cyfamser, ac er mwyn cefnogi cyfranogiad sefydliadau Cymru mewn rhaglenni a rhwydweithiau Ewropeaidd, mae Llywodraeth Cymru wedi sefydlu'r gronfa bontio Ewropeaidd. Bydd yr adnodd hwn, wedi'i gefnogi gan fewnbwn cychwynnol o £50 miliwn gan Lywodraeth Cymru, yn caniatáu inni gefnogi ymgysylltiad yn y dyfodol wedi i'r cyfnod pontio ddod i ben. Bydd y gronfa'n cael ei datblygu mewn partneriaeth â busnesau Cymru, gwasanaethau cyhoeddus a sefydliadau allweddol eraill, o'r math a nodwyd gan Jane Hutt, er enghraifft, mewn cymdeithas sifil er mwyn darparu cymorth wedi'i dargedu ac wedi'i addasu i anghenion buddiolwyr. Rwy'n gobeithio, Ddirprwy Lywydd, y byddwn yn cyhoeddi'r gyfran gyntaf o brosiectau yn fuan iawn gyda rhagor i ddilyn yn y misoedd sydd i ddod.