8. Dadl ar Adroddiad y Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg: 'Dechrau'n Deg: Allgymorth'

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:54 pm ar 23 Mai 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Rhianon Passmore Rhianon Passmore Labour 6:54, 23 Mai 2018

(Cyfieithwyd)

Hoffwn ddiolch i'r Cadeirydd, Lynne Neagle, a'r Pwyllgor Plant, Pobl Ifanc ac Addysg am gyflawni gwaith gwerthfawr a thaflu goleuni ar yr agwedd hon ar raglen Dechrau'n Deg. Nodaf hefyd â diddordeb yr ymateb gan Lywodraeth Cymru. Un o'r grymoedd ysgogol ar gyfer mynd i fyd gwleidyddiaeth, buaswn yn gobeithio, i bawb yn yr ystafell hon, yw helpu ym mha bynnag ffordd i ddileu tlodi yn ein cymunedau, ni waeth faint yn waeth y bu yn sgil agenda gyni parhaus y DU. Rydym yn gwybod bod Dechrau'n Deg a'i raglen allgymorth arloesol yn gwneud cyfraniad hollbwysig i strategaeth genedlaethol Lywodraeth Lafur Cymru 'Ffyniant i Bawb', sy'n nodi'n gryf fod y blynyddoedd cynnar yn faes blaenoriaeth. Rwy'n croesawu ymarfer da rhyngwladol cydnabyddedig Dechrau'n Deg, yn Islwyn, lle rwyf wedi gweld y gwahaniaeth ar lawr gwlad yn yr ystâd dai cyngor rwy'n byw ynddi, a ledled Cymru, ac rwy'n croesawu gwaith penodol y pwyllgor ar yr agwedd hon ar y rhaglen.

Fel y gwyddom, mae Dechrau'n Deg ar hyn o bryd yn cael ei darparu i dros 37,000 o blant dan bedair oed sy'n byw yn rhai o ardaloedd mwyaf difreintiedig Cymru drwy ddull sy'n seiliedig ar le. Mae hynny'n cyfateb i tua 25 y cant o'r holl blant o dan bedair oed yng Nghymru. Mae'n iawn fod dull yn seiliedig ar le, gyda hyblygrwydd ynghylch ardaloedd cynnyrch ehangach is, sy'n ystyried data ar lefel is-ward, yn cael ei ddefnyddio gyda data'r Mynegai Amddifadedd Lluosog ar gyfer Cymru. Felly, a wnaiff Ysgrifennydd y Cabinet ymhelaethu ar sut y gall Llywodraeth Cymru gynnig lefel synhwyrol o fonitro effeithiol ar y rhaglen, heb ychwanegu biwrocratiaeth feichus? Oherwydd mae'r rhaglen hon wedi sicrhau canlyniadau amlwg i deuluoedd mewn tlodi, ac mae tueddiad yn aml i geisio canlyniadau caled ar unwaith gyda rhaglenni o'r fath, ac mae bob amser yn anodd mesur canlyniadau mwy meddal fel hunan-barch a hyder—nad ydynt yn eu lle am flynyddoedd lawer i ddod.

Felly, rwy'n credu, a siarad ar draws y Siambr os caf, ei bod hi'n iawn i ofyn i'r rhieni, a hefyd i ysgrifennu at Lywodraeth Cymru i ofyn am leihau'r baich adrodd ar awdurdodau lleol, a bod Llywodraeth Cymru wedi lleihau a symleiddio, fel y gofynnwyd iddi wneud sawl tro gyda'r rhaglen hon, a bod—[Torri ar draws.] Nid oes gennyf amser, yn anffodus. Cafodd hyn groeso eang a galwyd amdano yn ystod y broses o gyflwyno'r rhaglen. Felly, yn olaf, a all Ysgrifennydd y Cabinet amlinellu sut y gallwn weithio'n ddoethach i gyflawni mwy eto gyda'r mesur arloesol hwn, ochr yn ochr â'n partneriaid mewn llywodraeth Leol, heb ychwanegu at eu llwyth gwaith sydd eisoes yn drwm ar ddata, ond gan dargedu pawb sydd mewn angen ar draws Cymru yn well?