Part of the debate – Senedd Cymru am 2:37 pm ar 5 Mehefin 2018.
Ydw. Mae Ysgrifennydd y Cabinet dros iechyd yn ei gwneud yn glir iawn bod gennym drefniadau ar waith i sicrhau bod menywod sydd angen gadael y lle y maen nhw'n byw ynddo a dod i Gymru i gael erthyliad pan fyddant yn canfod eu hunain yn yr amgylchiadau trist hynny—bod y trefniadau hynny'n parhau i fod ar gael. Rwy'n falch iawn ei fod wedi gwneud hynny'n glir iawn, ond yn amlwg nid yw'r sefyllfa honno yn ddelfrydol, ac mae angen i bobl gael cefnogaeth eu teuluoedd a'u cymunedau o'u cwmpas hefyd. Yn anffodus, rwy'n credu bod y fargen a wnaed rhwng Llywodraeth y DU a'r DUP yn golygu bod unrhyw debygolrwydd y byddwn ni'n gallu sicrhau newid yn y setliadau datganoli yn gyffredinol, i gael chwarae teg yno yn annhebygol iawn ar hyn o bryd, ond yma yng Nghymru, rydym yn hapus iawn—ac rwy'n falch, fel y dywedais, fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi ailadrodd hyn—i sicrhau y gallwn gynnig cymorth meddygol i fenywod sydd ei angen.
Gadewch i mi dalu teyrnged i ymgyrchwyr ar yr wythfed diwygiad yn ne Iwerddon. Roeddwn i'n falch iawn o weld hynny'n llwyddo. Roeddwn i'n synnu—Llywydd, maddeuwch imi, nid fy ngwybodaeth i fy hunan yw hyn gan nad wyf wedi cael y cyfle i ymchwilio i'r peth—ond cefais fy synnu i glywed un o'r ymgyrchwyr yn dweud fod ganddynt bethau eraill i'w gwneud yn awr, a bod cyfansoddiad Gweriniaeth Iwerddon yn dweud mai yn y cartref y mae lle'r fenyw, a'i bod hi'n teimlo'n siŵr y bydden nhw nawr yn gallu diwygio hynny hefyd. Rwy'n gresynu i glywed fod y cyfansoddiad yn cynnwys y fath beth, os yw hynny'n wir, ac rwy'n gobeithio y gallant ddwyn y diwygiad hwnnw yn ei flaen yn fuan iawn hefyd.