Part of the debate – Senedd Cymru am 3:39 pm ar 5 Mehefin 2018.
Ysgrifennydd y Cabinet, mae gwrando ar Blaid Cymru heddiw wedi fy atgoffa o hen gynrychiolydd undeb gweithwyr ffowndri a aeth, pan oedd ei weithwyr wedi bod allan ar streic, i drafodaethau. Daeth allan wedyn a dweud wrth ei aelodau, cyfarfod torfol o’r aelodau—dywedodd, 'Wel,' dywedodd, 'frodyr a chwiorydd,' meddai, 'rwyf wedi negodi wythnos ychwanegol o dâl gwyliau,' dywedodd, 'rwyf wedi negodi cynnydd 10 y cant, ac nid yn unig hynny', meddai , 'dim ond ar ddydd Gwener y byddwch yn gorfod gweithio.' Ac mae’r dyn yn y cefn yn gweiddi, 'Beth? Bob dydd Gwener?' Mae’n rhaid imi dybio mai aelod o Blaid Cymru oedd hwnnw oherwydd, o wrando ar eu sylwadau heddiw, mae’n ymddangos i mi nad oes dim byd am yr holl becyn hwn sydd o unrhyw fudd. Wel, gallaf ddweud wrthych chi, yn sicr, yn fy etholaeth i, bod Trafnidiaeth Cymru, yn gyntaf oll, yn dod i Bontypridd, yn mynd i adfywio'r dref honno yn sylweddol. Mae eisoes yn cael yr effaith honno: 500 i 1,000 o swyddi. Mae’r gwaith cynnal a chadw cerbydau newydd yn fy etholaeth i, yn Ffynnon Taf, sy’n creu rhai cannoedd o swyddi, hefyd yn rhywbeth y mae croeso mawr iddo gan bobl Pontypridd a Thaf Elái. Ac mae'r ffaith bod gennym ni bellach yng Ngholeg y Cymoedd rai o'r rhaglenni hyfforddiant gorau, ac rwy’n falch o weld eich bod wedi dod i Nantgarw i’r lansiad, eto yn bwysig iawn—pwysig iawn oherwydd, wrth gwrs, bydd rhai ohonom yn cofio mai dyna oedd safle hen waith glo a golosg Nantgarw; am ardal wedi’i hadfywio. Hefyd mae’r ffaith, nawr, wrth gwrs, bod gorsaf Ystad Ddiwydiannol Trefforest yn mynd i symud, a hoffwn ichi efallai roi rhyw sylw am yr union amserlen a'r raddfa amser ar gyfer y symudiad hwnnw yn agosach at Nantgarw.
A allech chi hefyd efallai amlinellu’r manteision a fydd yno, yn enwedig i bobl ifanc 16 i 18 oed, o ran y gyfundrefn tocynnau, oherwydd mae hynny wedi bod o fudd sylweddol, a hefyd efallai rywbryd a ydych yn ystyried ymestyn—wrth imi ddatgan buddiant yma—y cerdyn teithio rhatach i bobl dros 60 oed i'r rhwydwaith rheilffyrdd yn ogystal?
A gaf i hefyd ofyn ichi am gadarnhad y bydd yn bendant, yn unol â thrafodaethau ag ASLEF a’r undebau llafur RMT, gardiaid ar y trenau? Mae pobl yn hoff o weld gardiaid ar y trenau. Maent yn eu gweld yn rhywbeth sy'n eu cadw’n ddiogel, yn rhoi cysur a hyder iddynt yn y rhwydwaith rheilffyrdd, ac mae'n rhywbeth sydd wedi’i golli mewn meysydd eraill.
Ac a gaf i wedyn ofyn ichi am un pwynt olaf cyn cloi? Sef, wrth gwrs, y bydd y rhan fwyaf o'r trenau hyn yn weithredol erbyn 2023. Mae angen inni ddechrau paratoi nawr am y cyfnod nesaf, a byddwch yn gwybod fy mod wedi sôn wrthych, wrth gwrs, am fater y rheilffordd yn mynd i fyny i Lantrisant. Ac, wrth gwrs, cefais neges drydar yn gynharach heddiw yn dweud bod Nessie o'r diwedd wedi cael ei gweld ar ei ffordd i fyny tuag at yr A470, ac rwyf wedi trydar yn ôl yn dweud, wel, rydym yn gobeithio mai dim ond aros ennyd y mae Nessie ac y bydd yn awr yn mynd i fyny tuag at Lantrisant lle’r ydym i gyd yn aros i’w gweld hi yno.