3. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros yr Economi a Thrafnidiaeth: Gwasanaethau Rheilffyrdd a Metro De Cymru

Part of the debate – Senedd Cymru am 3:23 pm ar 5 Mehefin 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Ken Skates Ken Skates Labour 3:23, 5 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Na. Byddwn yn disodli’r unedau sydd ar waith ar hyn o bryd ar y brif reilffordd o’r gogledd i'r de. Rydym yn mynd i ddechrau defnyddio trenau Marc 4 sydd wedi’u hailosod a’u hadnewyddu. Pam? Wel, oherwydd yn ystod y broses ymgynghori—ac roedd 1,300 o bobl a sefydliadau wedi cymryd rhan yn y broses honno—dywedwyd wrthym fod angen gwella’r gwasanaeth gwerthfawr hwnnw o ran amseroedd teithio ac o ran ansawdd y ddarpariaeth. Ac felly, o ganlyniad, aeth y cynigwyr i chwilio am y cerbydau gorau i ddatrys y sefyllfa. Mae’r Marc 4 yn arweinydd dosbarth o ran cysur. Fe’i cydnabyddir fel un o'r trenau gorau o ran cysur teithwyr ac felly, am y rheswm hwnnw, byddant yn cael eu hailosod a byddwn yn dechrau eu defnyddio cyn gynted â phosibl.

O ran y trenau newydd a fydd yn gweithredu, a dweud y gwir, bydd yr unedau lluosog disel newydd yn gweithredu nid yn 2023-24, fel y mae’r Aelod newydd ddweud ar draws y Siambr. Yn y gogledd, y gwn y mae'r Aelod yn awyddus iawn i’w weld yn elwa o’r ymarfer hwn—. Gogledd Cymru fydd yr ardal gyntaf i elwa o’r unedau lluosog disel newydd yn 2022, ac o ran y gwasanaeth rhwng y gogledd a'r de y mae’r Aelod, eto, wedi cyfeirio ato ar sawl achlysur, nid yn unig y byddwn yn cynnal y lefel gwasanaeth bresennol, byddwn yn ei gwella gyda gwasanaethau i’r ddau gyfeiriad.

Dywedodd yr Aelod hefyd fod y cynnig arlwyo ar y trenau’n annigonol ar hyn o bryd, ac rwy’n cytuno. Dyna pam yr wyf wedi dweud, fel isafswm, y dylid cynnal y ddarpariaeth ar yr un lefel ym mhob man, a'i gwella lle bo hynny'n bosibl. Felly, o ganlyniad, yr hyn y mae’r cynigydd llwyddiannus wedi addo ei wneud yw gwella'r cynnig arlwyo ar y gwasanaeth a nodwyd gan yr Aelod. Ond nid dim ond y gwasanaeth hwnnw: caiff y cynnig arlwyo ei wella ar draws rhwydwaith Cymru a'r gororau. Mae'n gwbl hanfodol bod teithwyr yn disgwyl teithiau mwy cysurus, a gwell cynnig arlwyo. Ni fyddent wedi cael hynny pe baem wedi cadw’r cytundeb masnachfraint cyfredol, sef yr hyn y byddai’n rhaid i arweinydd Plaid Cymru ei wneud, ond byddant yn ei gael gyda’n cytundeb masnachfraint ni.

Ac o ran trafnidiaeth yn dod â phobl yn nes at ei gilydd, mae llawer o enghreifftiau o sut y bydd hyn yn dod â phobl yn nes at ei gilydd. Bydd Trafnidiaeth Cymru yn fudiad nid-er-elw cenedlaethol sy'n gyfrifol am oruchwylio’r cytundeb masnachfraint presennol a gwneud yn siŵr bod gwelliannau i’r rhwydwaith yn cael eu gwneud yn gyflym ac o fewn y gyllideb. Ond o ran rhai o'r enghreifftiau o sut y bydd hyn yn dod â phobl yn nes at ei gilydd, o fis Rhagfyr eleni ymlaen bydd gwasanaethau newydd; cyflwynir newidiadau yn 2019; a bydd 22 y cant yn fwy o filltiroedd ar ddydd Sul o 2019 ymlaen. Caerdydd Canolog i Ben-y-bont ar Ogwr: enghraifft berffaith o sut y gallwn ni ddod â phobl yn nes at ei gilydd. Bydd datrysiad cyson pedwar-trên-yr-awr o 2019 ymlaen. Gallwn roi rhagor o enghreifftiau. Mae’r rhestr yno, yn barod i Aelodau ei gweld, os ydynt yn dymuno. Mae pob un gwelliant i’r gwasanaeth yn dangos sut yr ydym yn uno’r wlad yn well, yn dod â phobl yn nes at ei gilydd ac yn dod â phobl yn nes at eu mannau gwaith yn gyflymach yn ogystal.

O ran elw, mae'r Aelod yn gywir, mae angen ailfuddsoddi elw lle bynnag a phryd bynnag y bo'n bosibl. Rydym yn capio elw’r gweithredwr a'r partner datblygu, a chaiff pob gormodedd ei ailfuddsoddi yn y rhwydwaith. Byddwn yn monitro perfformiad y gweithredwr, a byddwn hefyd yn edrych ar ddefnyddio cymalau toriad fel modd o sicrhau eu bod yn cyflawni yn erbyn y cynigion y maent wedi eu hamlinellu yn eu cynnig caffael.

O ran y cwestiwn nid-er-elw—a allai mudiad nid-er-elw weithredu’r gwasanaethau rheilffyrdd—unwaith eto, rhaid imi bwysleisio nad oedd dim i atal mudiad nid-er-elw rhag ymgeisio. Yn anffodus, ni wnaeth un—[Torri ar draws.] Roeddem yn annog un, ac yn wir, roedd hynny yn ein maniffesto. Dyna pam yr oeddem yn annog mudiad nid-er-elw. Yn anffodus, ni ddaeth un ymlaen.

Y pwynt allweddol yma, Llywydd, yw budd y teithwyr. Dyna sydd bwysicaf, ac rydym yn darparu trefniant masnachfraint o'r radd flaenaf i bobl Cymru.