Part of the debate – Senedd Cymru am 2:45 pm ar 6 Mehefin 2018.
Nid cyhoeddi strategaeth ar gyfer dinasoedd yn unig a wnaethom; mae'n bwysig iawn ein bod yn pwysleisio ardaloedd trefol a gallwch edrych ar ardal Cymoedd de Cymru fel ardal sydd, o bosibl, yn ardal drefol fwy cydgysylltiedig. Os edrychwch ar Abertawe ac ymestyn ar draws i Lanelli a thu hwnt, mae'n bwysig iawn. Rwy'n derbyn bod yna berygl y gallwch sugno gormod i graidd y dinas-ranbarthau hyn, ac mae hynny'n rhywbeth y mae'n rhaid i gynllunio da sicrhau ein bod yn ei osgoi.
Felly, beth bynnag, mae ein polisïau yn ymwneud â'r tymor byr, y tymor canolig a'r tymor hir ac yn mynd i'r afael â phedair thema allweddol sef ffordd o fyw, trafnidiaeth, tai a dylunio. Dylwn ddweud y bydd y manylion hynny ar ein polisi tai yn cael mwy o sylw mewn dogfen strategaeth ar wahân y byddwn yn ei chyhoeddi yn yr Hydref. Ond beth bynnag, mae'r meysydd rydym wedi edrych arnynt yn cynnwys parciau a mannau gwyrdd, cysylltedd rhyngrwyd, beicio a cherdded, cerbydau trydan, effeithlonrwydd ynni mewn tai, a chynyddu'r nifer o goed a thoeau gwyrdd. Roeddwn yn falch iawn o weld bod strategaeth gynaliadwyedd Prifysgol Caerdydd yn pwysleisio'r angen am fwy o fioamrywiaeth ar draws eu hystâd, nid yn unig yn yr ardaloedd gwyrdd a'u gerddi ond mewn toeau gwyrdd. Felly, dyna rywbeth rydym eisiau gweld ein prifysgolion yn ei arwain ar sawl ystyr.
Wrth wraidd yr ymrwymiadau sydd gennym—fel y dywedais, mae yna 25—efallai y gellid ystyried bod y rhai craidd yn anelu at sicrhau mai Caerdydd yw dinas garbon niwtral gyntaf y DU. Drwy farchnata Caerdydd yn y ffordd hon ac arwain y ffordd, yn hytrach nag aros 10 mlynedd ac yna gwneud yr hyn y mae'n rhaid i ni ei wneud oherwydd pwysau cyhoeddus a'r hyn y mae dinasoedd eraill yn ei wneud, rwy'n credu y gallwn fod ar y blaen go iawn a defnyddio hyn i hybu delwedd Caerdydd fel dinas sy'n edrych tua'r dyfodol. Rydym eisiau treialu gwaharddiad dinas gyfan ar blastig untro yng Nghymru ac rydym yn agored i gynigion o ran lle y dylid cynnal treial o'r fath. Rydym eisiau sicrhau bod gan bob datblygiad masnachol dros 1,000 metr sgwâr do gwyrdd dros o leiaf 50 y cant o gyfanswm arwynebedd to'r datblygiad. Mae llawer o ddinasoedd o gwmpas Gogledd America ac Ewrop bellach yn gwneud hyn a hoffwn gyfeirio at Sheffield yn y DU fel arweinydd yn y maes. Rydym eisiau i safleoedd tir llwyd trefol dan berchnogaeth gyhoeddus gael eu darparu ar ostyngiad er mwyn datblygu ardaloedd eco trefol. Byddai'r rhain yn ddatblygiadau tai â gerddi a rennir, sy'n ddatblygiadau dwysedd uchel, cynaliadwy ac yn cynnig cymysgedd o ddeiliadaethau. Siaradais yn gynharach am fentrau cydweithredol, ac rwy'n credu y byddai hwn yn faes allweddol ar eu cyfer. Rydym eisiau datblygu parthau aer glân yng Nghasnewydd, Abertawe, Caerdydd a Wrecsam. Ac yn olaf, a gaf fi ddweud ein bod yn anelu i gydgysylltu ein polisïau trefol fel y gall mwy o strydoedd prysuraf Cymru ddod yn barthau cerddwyr?
Felly, dyna ein strategaeth. A gaf fi ddweud fy mod yn credu ein bod wedi darparu gweledigaeth gydlynol iawn o'r ffordd ymlaen? Ac felly, ni fyddaf yn cefnogi gwelliant 2 Plaid Cymru, ond byddaf yn cefnogi gwelliant 3, sy'n cyffwrdd â mater pwysig iawn mewn perthynas â strategaeth drefol. Rydym yn hapus i ymgorffori hwnnw gan ein bod yn ei ystyried yn adeiladol. Felly, rwy'n falch iawn o gychwyn y ddadl hon y prynhawn yma, Lywydd, ac edrychaf ymlaen at gyfraniadau'r Aelodau.