Diolch, Lywydd, a diolch i bawb a gyfrannodd at ddadl go fywiog. Fe gynhesodd rywfaint ar y diwedd, ond roedd yn ddiddorol ar ei hyd, rhaid imi bwysleisio hynny.

Michelle Brown a agorodd y ddadl. Soniodd am y diffyg gwybodaeth berthnasol i ddarpar fyfyrwyr pan fyddant yn mynd drwy'r system ysgolion a diffyg gwybodaeth ynghylch pethau fel cymharu cyrsiau a manylion cyflogau tebygol—y math o wybodaeth y byddwch eisiau i ddarpar fyfyrwyr allu ei chael fel y gallant gymharu prifysgolion gwahanol, a gwahanol gyrsiau. Mae hyn yn sicr yn beth da. Yn amlwg, nododd y Gweinidog y pwynt hwn yn ei chyfraniad ar y diwedd, felly fe af ar ôl yr hyn a ddywedodd pan fyddaf yn crynhoi ei sylwadau. Felly, nodwyd y pwynt hwnnw gan Michelle, sy'n dweud nad oes digon o wybodaeth ar gyfer myfyrwyr sy'n mynd drwy'r system—darpar fyfyrwyr prifysgol. Rwy'n ymwybodol fod Llywodraeth y DU yn dechrau mynd i'r afael â hyn, felly arhoswn i weld y datblygiadau yn y cyfeiriad hwnnw.

Pwyntiau eraill a wnaeth Michelle: nid yw'r system benthyciadau myfyrwyr yn gynaliadwy yn ariannol gan nad yw'r enillion y mae graddedigion yn eu cael yn awr fel y rhagwelwyd pan fodelwyd y cynlluniau hyn yn ôl yn y 1980au, felly, i bob pwrpas, bydd yn rhaid dileu llawer o fenthyciadau yn y tymor hir. Pwynt arall a wnaed oedd bod dyledion myfyrwyr yn cynyddu'n gyflym, ac mae'n bosibl mai dyma'r ffurf fwyaf ar ddyled sydd gennym yn y DU, neu o leiaf mae'n fwy na llawer o fathau o ddyled yr arferid eu hystyried o'r blaen yn beryglus, megis dyledion cardiau credyd ac ati. Rydym bellach yn cyrraedd y lefelau peryglus hynny gyda dyled benthyciadau myfyrwyr. A'r pwynt arall a wnaed oedd nad oes digon o swyddi graddedigion i'w cael, felly mae gennym ormod o fyfyrwyr yn graddio bellach ac nid oes swyddi graddedig sy'n talu'n dda ar eu cyfer. Buaswn yn ychwanegu ei bod yn broblem yn y DU yn gyffredinol ac nid yng Nghymru'n unig.

Darren Millar: credaf ei fod yn cytuno'n fras â llawer o'r pwyntiau a wnaed gennym ni. Canolbwyntiodd hefyd ar fater y draen dawn—gormod o raddedigion yn gadael Cymru. Ond wrth gwrs, mae hynny hefyd yn gysylltiedig, ac rwy'n siŵr ei fod wedi gwneud y cysylltiad hwn yn fwriadol, â'r prinder swyddi graddedig da yng Nghymru, oherwydd soniodd am yr ystadegau fod 40 y cant o raddedigion o Gymru sy'n aros yma yn mynd i swyddi nad ydynt yn swyddi ar gyfer graddedigion, gan arwain at y term anffodus sydd gennym heddiw—ni chrybwyllodd y term—sef GINGO: pobl raddedig mewn galwedigaethau nad oes angen gradd i'w gwneud. Gwnaeth Darren bwynt da arall: pwysleisiodd rôl colegau addysg bellach o ran y modd y maent yn rhyngweithio â busnesau, gan fod ganddynt gysylltiadau gwell, yn draddodiadol, gyda'r sector preifat. Felly, mae hwnnw'n bwynt pwysig. Cyfeiriwyd at fwrsariaethau ar gyfer nyrsys fel ymrwymiad maniffesto a wnaed gan y Ceidwadwyr yn y gorffennol, a hefyd nodwyd yr angen am brentisiaethau lefel uchel yng Nghymru, ac roedd pawb yn cytuno â hynny. Nid yw hynny yn ein pwyntiau, ond rydym yn cytuno.

Roedd Llyr Gruffydd dros Blaid Cymru yn cydnabod bod y mater yn bwysig iawn wir. Nododd ystadegau sy'n dangos bod y bwlch sgiliau mewn meddygaeth yng Nghymru yn tyfu a bod angen i Lywodraeth Cymru wneud asesiad o ystadegau myfyrwyr ar ymyrraeth wedi'i thargedu i weld pa mor dda y mae hynny'n gweithio. Gallai hynny gynnwys pethau fel deintyddiaeth a chyrsiau milfeddygol ar gyfer cyllid ychwanegol i fyfyrwyr, ac rydym yn cytuno â'r syniadau hynny. Byddem yn cefnogi'r mentrau hynny'n fras, fel yn wir y byddem yn cefnogi galwad Plaid Cymru yn y gorffennol am goleg meddygol yng ngogledd Cymru—pethau felly. Mae'r rhain yn bethau pwysig y dylai Llywodraeth Cymru feddwl amdanynt.

Soniodd Caroline ein bod angen i CCAUC adolygu'r holl wybodaeth sy'n ymwneud â graddedigion a chyhoeddi'r canlyniadau fel bod gennym drosolwg tryloyw o ganlyniadau graddedigion sy'n gadael cyrsiau a beth fydd eu henillion tebygol. Hefyd, nododd Caroline y prinder arbenigwyr GIG mewn amryw o ddisgyblaethau yng Nghymru, nid meddygon a nyrsys yn unig, a gellir mynd i'r afael â hyn drwy ddiddymu ffioedd dysgu yn y meysydd penodol hyn. Mae angen annog pobl ifanc, unwaith eto, i addysg alwedigaethol hefyd, a dau fater a ddaeth i'r meddwl o gyfraniad Caroline—yr ymadrodd 'parch cydradd', y gwn fod y Gweinidog wedi'i ddefnyddio, ac mae Gweinidogion eraill wedi'i ddefnyddio yn ddiweddar, felly mae angen i hynny fod yn rhywbeth ystyrlon, nid geiriau'n unig; ac rwy'n credu bod angen inni adolygu'r cyngor gyrfaoedd a roddir i ddisgyblion ysgol wrth iddynt fynd drwy'r system, ac efallai fod angen i swyddogion gyrfaoedd ryngweithio mwy â cholegau addysg bellach a'r ochr alwedigaethol, fel bod myfyrwyr ysgol yn cael eu cyfeirio i'r sianeli hynny, yn hytrach na chael eu cyfeirio tuag at brifysgolion bob amser.

Nawr, bwriodd Gweinidog y Llywodraeth, Kirsty Williams, ati i wrthod ein cynigion a dywedodd fod polisau'r Llywodraeth yn gweithio. Nododd adroddiad Diamond a'r croeso iddo gan y gwahanol randdeiliaid yn y sefydliad addysg, ond wrth gwrs, mae llawer o'r bobl yn y sefydliad addysg yn hoffi'r syniad o sianelu mwy a mwy o fyfyrwyr i addysg uwch, felly efallai fod honno'n elfen a fethwyd gennych. Pwysleisiodd y ffaith hefyd mai'r myfyrwyr lleiaf cefnog fydd yn cael y cymorth mwyaf, ond mae'n ymddangos ei bod yn canolbwyntio mwy ar gael mwy o fyfyrwyr i mewn i addysg uwch. Holl bwynt ein dadl heddiw yw nad yw ehangu addysg uwch yn gweithio.

Hefyd cawsom ychydig—[Torri ar draws.] Cawsom ychydig—[Torri ar draws.] Cawsom ychydig o—[Torri ar draws.] Cawsom ychydig o anghydweld—. Cawsom ychydig o anghydweld ynglŷn â thryloywder gwybodaeth. Mae'r Gweinidog wedi gwneud achos nad oes digon o wybodaeth ar gyfer darpar fyfyrwyr. Heriodd Darren Millar hynny yn ei ymyriad, felly mae hynny'n rhywbeth y gallwn edrych arno'n fanylach mewn fforwm arall. Diolch ichi eto, bawb, am gyfrannu at y ddadl, a diolch yn fawr iawn, Lywydd.