7. Dadl Plaid Annibyniaeth y Deyrnas Unedig: Cyllid Prifysgolion

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:49 pm ar 6 Mehefin 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Darren Millar Darren Millar Conservative 4:49, 6 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. A gaf fi ddiolch i UKIP am gyflwyno'r ddadl hon y prynhawn yma? Rwy'n cynnig y gwelliant a gyflwynwyd yn enw fy nghyd-Aelod Paul Davies ar y papur trefn.

Gwrandewais yn ofalus iawn ar yr hyn a ddywedodd Michelle Brown, a rhaid imi ddweud, rwy'n cytuno â llawer o'r hyn a ddywedoch o ran yr angen i wneud yn siŵr fod gennym y swyddi hynny yma yng Nghymru i bobl sy'n gorffen eu cyrsiau prifysgol allu mynd iddynt. Oherwydd mae gennym ystadegau brawychus iawn, mewn gwirionedd, ynglŷn â'r draen dawn, gyda degau o filoedd yn fwy o raddedigion yn gadael Cymru nag sy'n aros yng Nghymru mewn gwirionedd—colled net, rhwng 2013 a 2016 yn unig, o dros 20,000 o fyfyrwyr, sy'n nifer enfawr, ac rydym am gadw'r dalent honno. Yn ogystal, mae 40 y cant o'r graddedigion sy'n aros yng Nghymru i weithio mewn swyddi nad ydynt yn swyddi ar gyfer graddedigion, a chredaf fod hynny hefyd yn drychineb, oherwydd, wrth gwrs, nid ydynt yn defnyddio'r sgiliau a'r wybodaeth y maent yn eu dysgu pan fyddant yn y prifysgolion hynny.

Felly, yn sicr mae angen inni wneud mwy, ond nid yw'n ymwneud yn unig â chreu swyddi, mae'n ymwneud â gwneud yn siŵr fod gennym gyrsiau sydd hefyd yn ddeniadol i gyflogwyr, sy'n rhoi'r sylfaen wybodaeth iawn i bobl ac yn rhoi'r sgiliau y mae'r cyflogwyr eu heisiau i bobl. Oherwydd, wrth gwrs, rydym yn derbyn pobl o brifysgolion eraill o'r tu allan i Gymru sy'n dod i weithio yma, ac er bod croeso mawr iddynt, byddai'n wych cael ein doniau ein hunain yn mynd i mewn i'r swyddi hynny. Felly, gwyddom fod yn rhaid inni wneud rhagor. Roedd 72 y cant o'r busnesau a arolygwyd yn ôl yn 2015 yn dweud eu bod yn ei chael hi'n anodd iawn dod o hyd i bobl gyda'r sgiliau cywir pan oeddent yn chwilio am unigolion yn y farchnad. Felly, yn amlwg, mae bwlch rhwng yr hyn a gaiff ei ddarparu gan ein system addysg yn ehangach a'r sgiliau sydd eu hangen ar ein busnesau mewn gwirionedd.

Ymddengys bod colegau addysg bellach yn gwneud gwaith gwell o sicrhau'r cydbwysedd hwnnw, ac efallai mai'r rheswm am hynny yw'r cysylltiadau cryfach sydd ganddynt o fewn eu heconomïau lleol a rhanbarthol gyda busnesau. Credaf efallai fod angen mwy o dystiolaeth o'r mathau hynny o gryfderau a geir o fewn y sector addysg bellach yn y sector prifysgolion, o ran y ffordd y maent yn ymgysylltu â busnesau. I fod yn deg â Prifysgolion Cymru a'r prifysgolion sydd gennym yma, gwn fod gwaith da yn mynd rhagddo gyda'r sector preifat o ran ceisio sicrhau eu bod yn diwallu anghenion pobl, ond yn amlwg, mae'r dystiolaeth yn awgrymu nad yw'r gwaith hwnnw'n dwyn ffrwyth fel sydd angen iddo wneud.

Felly, o ran y pynciau STEM, roeddwn yn falch iawn o nodi'r cyfeiriad yng nghynnig UKIP at yr angen i ddarparu cyrsiau am ddim ar gyfer myfyrwyr meddygaeth a nyrsio. Un o'r pethau a gyflwynodd fy mhlaid yn ein maniffesto diwethaf ar gyfer y Cynulliad, mewn gwirionedd, oedd y dylai fod rhyw fath o gynllun bwrsariaeth ar gyfer myfyrwyr meddygol. Wrth gwrs, roeddem yn cefnogi parhad y cynllun bwrsariaeth nyrsio yma yng Nghymru, ond rhaid ichi wneud yn siŵr fod yna elw ar y buddsoddiad hwnnw i drethdalwyr Cymru. Felly, un peth na fyddem yn hoffi ei wneud yw rhoi'r arian hwnnw a chaniatáu iddynt wneud y cyrsiau a mynd i weithio mewn mannau eraill wedyn. Felly, rhaid cael cyfle i'w cadw unwaith eto o fewn GIG Cymru fel y gallwn gael elw i'r trethdalwr, a dyna pam y cyflwynasom y gwelliannau yn y ffordd y gwnaethom heddiw.

O ran prentisiaethau, rydym wedi cyfeirio at brentisiaethau lefel 6 yn ein cynnig. Un o'r pethau y credaf ei fod yn dangos gwahaniaeth cynyddol rhwng Cymru a Lloegr yw bod nifer enfawr o gyrsiau prentisiaeth lefel 6 ar gael dros y ffin y gall pobl gael mynediad atynt. Am ryw reswm, rydym wedi bod yn araf iawn yn darparu'r cyfleoedd hynny i bobl yma yng Nghymru, ac rydym yn gwybod bod cyflogwyr yn chwilio am brentisiaethau lefel uwch o'r fath. Felly, buaswn yn ddiolchgar, Ysgrifennydd y Cabinet, pe gallech ddweud wrthym yn eich ymateb i'r ddadl hon beth yn benodol y mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud i ehangu'r ddarpariaeth o brentisiaethau lefel 6. Rydym wedi gwneud gwaith da iawn yng Nghymru, a bod yn deg, o ran creu'r prentisiaethau eraill ar lefel 4, ond o ran codi'r rheini i lefel 6 a 7, mae gennym lawer iawn o waith i'w wneud eto, rwy'n credu.

Felly, wrth gloi, buaswn yn annog pobl yn y Siambr hon i gydnabod y pethau da sy'n digwydd, ond i fod yn fwy gofalus ynglŷn â'r diffyg ymgysylltiad rhwng y sector preifat a sector y prifysgolion, a'r ffaith y gallai gwaith ganolbwyntio llawer mwy ar hynny er mwyn gwneud yn siŵr fod ein prifysgolion yn cynhyrchu'r graddedigion a all fynd yn eu blaenau wedyn i weithio mewn busnesau yng Nghymru er mwyn inni allu cadw'r dalent honno a pheidio â dioddef yn sgil y draen dawn y buom yn dioddef ohono yn ystod y blynyddoedd diwethaf.