Part of the debate – Senedd Cymru am 4:30 pm ar 13 Mehefin 2018.
Yn wir, a gwn fod yna ganllawiau i feddygon teulu—ac rwyf wedi cael y briff hwn—ond mae gofalwyr ifanc yn dwyn y mater hwn i fy sylw: fod prif swyddog fferyllol Cymru wedi anfon nodyn cyfarwyddyd allan yn 2013 ynglŷn â gweinyddu meddyginiaethau a mynediad ar gyfer gofalwyr ifanc. Dyna fater arall—maent yn mynd yno a dywedir wrthynt na allant gael y feddyginiaeth. Yn 2013 oedd hynny, ac maent yn dal i ddweud wrthyf yn awr, yn 2018, nad yw hyn yn digwydd a bod mynediad at feddyginiaeth yn cael ei wrthod iddynt. Os nad ydynt yn ei gael, nid yw eu hanwyliaid yn cael y feddyginiaeth o gwbl. Felly, os mai dogfen ganllawiau yw hon, nid yw'n gweithio o gwbl ar hyn o bryd.
Hoffwn orffen gyda'r hyn a ddywedodd Suzy Davies yn go gryf hefyd. O ran asesiadau gofal, gwyddom fod yna rai ardaloedd nad ydynt yn eu cynnal, ac nid yw rhai ardaloedd yn gwybod faint o ofalwyr ifanc sydd ganddynt. Os nad ydym yn gwybod hynny, yn rhinwedd y ffaith mai Deddf yw hon, mae angen inni fonitro hynny, ac mae angen rhoi asesiadau ar waith. Credaf fod YMCA Abertawe, i bob golwg, yn gwybod mwy ynglŷn â faint o ofalwyr ifanc sydd yno na'r awdurdod lleol. Felly, credaf o ddifrif fod yn rhaid gwneud hyn yn glir, a buaswn yn cefnogi pe na bai'r dileu hwnnw'n digwydd oherwydd mae'n rhaid inni allu dwyn y Llywodraeth i gyfrif ar hyn er budd gofalwyr ifanc. Dyna hanfod hyn oll: fel y gallant weld cynnydd, ac na fyddwn yma ymhen pum mlynedd arall yn dweud, 'Wel, beth sy'n digwydd ar y darn hwn o bapur?' Maent o ddifrif eisiau gweld newid yn digwydd yn awr.