Part of the debate – Senedd Cymru am 5:36 pm ar 13 Mehefin 2018.
Diolch, Lywydd. Rwy'n cynnig y gwelliant yn enw Paul Davies. Rwyf hefyd yn canmol Plaid Cymru ar eu cynnig, ac rydym yn cytuno ag ef. Fe ofynnaf iddynt ddeall mai ein hunig reswm dros bleidleisio fel arall fydd er mwyn sicrhau pleidlais ar ein gwelliant ein hunain.
Mae'r argyfwng ariannu ysgolion yng Nghymru yn ddifrifol. Mae NASUWT Cymru yn cyfrif bod £678 o fwlch cyllid y disgybl bellach rhwng Cymru a Lloegr. Credwn ei bod yn bwysig nodi bod hynny er gwaethaf y fframwaith cyllidol newydd a gytunwyd gyda San Steffan sydd ar hyn o bryd yn darparu £1.20 o wariant y Llywodraeth yng Nghymru am bob £1 a werir yn Lloegr. O ystyried yr anghysondeb ymddangosiadol hwn, rhaid inni ofyn beth y mae'n ei awgrymu ynglŷn â lle mae addysg ar restr flaenoriaethau Llywodraeth Lafur Cymru. Byddwn yn gwrthwynebu gwelliant y Llywodraeth, ond mae'n bwysig nodi mai'n anfoddog y cytunwyd i lawer o'r arian ychwanegol y cyfeiriant ato yn y gwelliant gyda ein hunig AC Democratiaid Rhyddfrydol er mwyn sicrhau bod y Blaid Lafur yn parhau mewn grym.
Gwn fod Llafur bellach yn rhedeg oddi wrth unrhyw beth a ddywedodd neu a wnaeth Tony Blair erioed, ond credaf y byddai llawer ohonom o amgylch y Siambr hon yn gwerthfawrogi pe baent yn gwneud eithriad ar gyfer 'Addysg, addysg, addysg'. Os yw Ysgrifennydd y Cabinet yn cytuno, efallai y dylai agor trafodaeth gydag eraill yn y Siambr hon ynglŷn â sut y gallwn wneud addysg yn flaenoriaeth uwch nag y byddai arweinydd Llafur newydd yn ei ganiatáu.
Yn ymarferol, beth y mae llai o arian y disgybl wedi ei olygu? Yn fwyaf amlwg, mae'n effeithio ar safonau, ac rydym wedi ei drafod droeon yn y Siambr hon. Rydym wedi llithro ymhellach y tu ôl i Loegr ym mhob un o sgoriau'r tair Rhaglen Ryngwladol Asesu Myfyrwyr, ac mae'r gyfradd sy'n pasio TGAU ar raddau A* i C yn is nag y bu ers mwy na 10 mlynedd. Rydym hefyd yn gweld llai o ddewis i ddisgyblion. Rydym wedi gweld ysgolion yn cau, yn enwedig mewn ardaloedd gwledig, gan leihau'r dewis o ran lle y gall plant gael eu haddysgu a chynyddu'r pellter y mae'n rhaid iddynt deithio. Dros 10 mlynedd, cafodd 157 o ysgolion a gynhelir eu cau, yn ôl ateb ysgrifenedig i Darren Millar, ac roedd 60 y cant o'r rheini mewn ardaloedd gwledig.