Yr wythnos diwethaf, arweinydd y tŷ, gofynnais a fyddem yn debygol o drafod cynnig cydsyniad deddfwriaethol sy'n deillio o Fil yr Undeb Ewropeaidd (Ymadael) a gwnaethoch chi ein sicrhau bod hynny'n annhebygol iawn. Ers hynny, fodd bynnag, mae Tŷ'r Arglwyddi wedi pleidleisio o blaid ei gwneud yn ofynnol i'r Ysgrifennydd Gwladol basio deddfwriaeth sylfaenol o fewn chwe mis i Gydsyniad Brenhinol o'r Bil—sef y Bil Ymadael â UE—i roi dyletswydd ar awdurdodau cyhoeddus i gymhwyso egwyddorion amgylcheddol yr UE ar ôl Brexit a sefydlu corff annibynnol â'r bwriad o sicrhau cydymffurfiaeth.

Nawr, y gofynion a'r dyletswyddau hynny yw'r union bethau a awgrymwyd yn ein gwelliannau i'n Deddf parhad sy'n bodoli o hyd—teitl hir ar gael. Gwnaethoch chi ddweud wrthym ar y pryd i beidio â phwyso'r gwelliannau, er dyna a wnaethom ni, ond cawsant eu gwrthod gan y Llywodraeth ar y sail y byddech yn manteisio ar y cyfle deddfwriaethol cyntaf i wneud hynny eich hun. Ond dyma ni Dŷ'r Arglwyddi—. Oherwydd nid yw awdurdodau cyhoeddus wedi'u diffinio fel Lloegr yn unig. Dyma'r broblem, ond y cyfan y mae'n ei ddweud yw awdurdodau cyhoeddus, felly gellid gweld yn hawdd, yng nghyd-destun Bil Ymadael â'r UE mai Cymru a Lloegr yw hynny o ran cais deddfwriaethol, sy'n berthnasol yma yng Nghymru. Felly, mae gennym ni Dŷ'r Arglwyddi yn awgrymu y dylai hyn ddigwydd, mae gennym ni'r addewid gan Lywodraeth Cymru i wneud rhywbeth arall, ac mae'n ymddangos i mi fod hwn, mewn gwirionedd, yn rhywbeth y dylai'r lle hwn gydsynio iddo, ond, wrth gwrs, ni allwn ni wneud hynny, oherwydd bod y cyfan wedi'i rwymo mewn cytundebau. Os caiff pethau eu pasio yn ôl ac ymlaen ac wedyn mae Tŷ'r Arglwyddi a'r Llywodraeth yn cytuno, nid yw'n mynd yn ôl i Dŷ'r Cyffredin, nid yw'n cael ei drafod eto, ac, i bob pwrpas, gan ei fod wedi'i gymeradwyo yn Nhŷ'r Arglwyddi, mae erbyn hyn yn rhan o'r Bil, ac mae'n symbolaidd ein bod ni'n pasio cynnig cydsyniad deddfwriaethol—neu'n peidio â'i basio, fel y mae'n digwydd, yn symbolaidd. Serch hynny, byddai gen i ddiddordeb i wybod a yw'r Llywodraeth yn bwriadu, er budd gweithdrefn ond hefyd er budd tryloywder gweladwy, gyflwyno cynnig cydsyniad deddfwriaethol i'r Cynulliad er mwyn i ni gael dweud ein dweud ar y ddadl hon.

Mae gan Blaid Cymru ddiddordeb arbennig oherwydd ein bod wedi trio gwneud y gwelliannau, ond rwy'n credu bod yna Aelodau eraill yma sydd â diddordeb mewn rhai agweddau ar hyn hefyd. Mae'n tynnu sylw at y ffordd hurt hon o geisio deddfu ar gyfer Llywodraethau datganoledig a Seneddau datganoledig pan fyddwch chi wedi'ch dal, mewn gwirionedd, yn y drefn fwyaf hynafol bosibl y mae San Steffan yn ei defnyddio i gyflawni ei dyletswyddau deddfwriaetho, gan fynd yn ôl ac ymlaen heb fod unrhyw un yn gallu, mewn gwirionedd, gael dweud ei ddweud yn briodol am bethau sy'n effeithio'n fawr ar ein pwerau. Felly, byddwn i'n gwerthfawrogi datganiad ar hynny nawr.

Ac, os caf i droi at un mater arall sydd wedi digwydd yr wythnos hon, sy'n berthnasol iawn i'r Cynulliad yn fy marn i. Pleidleisiodd y Cynulliad ei hun ar ddadl o'r meinciau cefn, rwy'n credu, i gefnogi cyfreithloni canabis meddyginiaethol a'r gallu i gael gafael arno. Roeddem ni ar y blaen o ran y ddadl hon wrth wneud hynny, ac mae digwyddiadau diweddar, wrth gwrs, a theulu penodol iawn—ond gwn fod hyn yn effeithio ar blant eraill ag epilepsi, a bu enghreifftiau prin iawn o ragnodi canabis meddyginiaethol. Yr hyn sy'n rhyfedd yw bod y DU arwain y byd o ran cynhyrchu, datblygu ac allforio canabis meddyginiaethol, ac ni allwn ddeddfu i sicrhau ei fod ar gael i'n cleifion ni ein hunain. Fe all canabis fod yn gyffur peryglus, ac mae hon yn ddadl ar wahân i'r ddadl am ba un a ddylid cyfreithloni canabis ai peidio at ddibenion rheoli cyffuriau, ond mae gan gyffur pwerus—pob cyffur pwerus—effeithiau meddyginiaethol, ac os gallwn ni ganiatáu'r defnydd o opiadau ar bresgripsiwn a dan arweiniad meddyg teulu, yna pam ar y ddaear na allwn ni ganiatáu'r defnydd o ganabis neu ganabinoidau mewn ffordd debyg?

Nawr, mae Llywodraeth y DU wedi dweud y bydd yn sefydlu comisiwn arbenigol i wneud hyn, ond mae hwn yn faes sydd wedi'i ddatganoli o ran polisi presgripsiynau ac o ran talu. Felly, a gawn ni ddatganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd yn dweud yn benodol sut y gall Cymru fod yn rhan o'r ddadl hon yn awr? Un peth yw cael panel arbenigol yn Llundain—rydym ni'n dymuno bod yn rhan o hynny, rydym ni eisiau gwybod sut y mae'n berthnasol yn ein cymunedau ni, a, gan ein bod ni wedi pleidleisio fel Cynulliad, rwy'n tybio y byddai llawer o gefnogaeth i hynny.