Part of the debate – Senedd Cymru am 4:03 pm ar 19 Mehefin 2018.
Rydym wedi gwneud llawer o gynnydd yn y flwyddyn ddiwethaf, ond rydym yn rhwystredig iawn, fel y dywedais ynghynt: Llywodraeth y DU yn gwrthod rhannu manylion y contractau—y contractau cefnogi llety lloches sydd ar y gweill—oherwydd, fel y mynegodd John Griffiths yn hollol gywir, mae'r system llety yn hanfodol i sicrhau lles y rhai sy'n hawlio lloches. Ac, wrth gwrs, bydd y system yn effeithio yn anochel ar wasanaethau cyhoeddus yng Nghymru a cheiswyr lloches sy'n byw yma oherwydd yr holl faterion sy'n codi o ganlyniad i hynny, gan gynnwys iechyd meddwl gwael, integreiddio gwael ac ati. Rydym wedi gwneud nifer o ymdrechion i gael golwg ar y contractau, ond nid ydym wedi bod yn llwyddiannus. Nid yw hynny'n golygu ein bod wedi rhoi'r ffidil yn y to, rydym yn parhau i bwyso'n gryf iawn ar hynny.
Rydym hefyd wedi codi nifer o argymhellion y Pwyllgor gyda Llywodraeth y DU lle mae'r cyfrifoldeb yn llwyr, neu'n rhannol, gyda nhw. A bydd yna rai gwelliannau yn y dyfodol: mae hynny'n cynnwys hyfforddiant cydraddoldeb i ddarparwyr llety lloches ac rydym ni'n falch iawn o weld hynny'n cael ei gynnwys; proses gwyno sy'n annibynnol ar y darparwr llety; a rhywfaint o gyngor ychwanegol mewn cyfnod o symud ymlaen ar gyfer ffoaduriaid newydd. Ond nid ydym wedi llwyddo ym mhob un o'r meysydd, fel y dywedais sawl gwaith.
Felly, gan hynny, rydym yn ystyried sut y gallwn leihau effaith ac amlder amddifadedd mewn system les heb ei datganoli. Rydym wedi cymryd peth amser i ddatblygu'r cynllun newydd, fel y nododd John Griffiths, i sicrhau ein bod yn cyd-gynhyrchu cynllun gyda ffoaduriaid a cheiswyr lloches, a'r sefydliadau sy'n eu cefnogi, i sicrhau y bydd y cynllun mewn gwirionedd yn gwneud gwahaniaeth gwirioneddol i lesiant. Rwy'n amharod i ymrwymo i amserlen bendant iawn, ond deallaf fod hynny wedi mynd yn dda iawn, ac rydym yn gobeithio cyhoeddi rhywbeth yn weddol fuan. Mae'n bwysig iawn fod y cynllun hwnnw yn golygu rhywbeth i'r sefydliadau sy'n cyfrannu ato. Nid wyf yn dymuno torri'r broses honno'n fyr; credaf fod hynny'n bwysig iawn. Ac, wrth gwrs, byddem yn awyddus i weld canlyniadau realistig a dylanwadol. Felly, byddaf yn sicrhau bod y rheini yn bodoli, ac rwy'n siŵr y bydd y Pwyllgor yn cymryd diddordeb manwl iawn yn hynny o beth. Rwy'n hapus iawn i drafod hynny gyda'r Pwyllgor, wrth inni fynd yn ein blaenau.
Y peth olaf yr oeddwn yn dymuno'i ddweud yw ein bod wedi ariannu cyfres o grwpiau ffocws gyda phlant a phobl ifanc sy'n ceisio lloches ar eu pennau eu hunain er mwyn deall mwy am eu safbwyntiau a'u profiadau o'r gwasanaethau a gawsant. Bydd yr adroddiad hwnnw yn cael ei gyhoeddi'n fuan hefyd a bydd yn helpu i lywio ein gwaith i'r dyfodol, gan gynnwys y gwaith ar y cynllun. Felly, rydym yn gobeithio gweithio'n agos iawn gyda'r pwyllgor yn y dyfodol.