4. Datganiad gan Arweinydd y Tŷ a'r Prif Chwip: Wythnos Ffoaduriaid — Cymru, Cenedl sy'n Noddfa

Part of the debate – Senedd Cymru am 4:13 pm ar 19 Mehefin 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Joyce Watson Joyce Watson Labour 4:13, 19 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Credaf mai'r peth cyntaf yr wyf yn dymuno'i ddweud heddiw yw fy mod yn siŵr fod rhai ohonom wedi gweld y golygfeydd yn America lle mae plant yn cael eu cipio'n llythrennol o freichiau eu rhieni a'r niwed a wneir i rieni, a hefyd i'r plant, ac i'r genedl. Felly, gyda pharch, byddwn yn gofyn ichi a ydych yn condemnio'r gweithredoedd hynny. Rwy'n falch hefyd nad ydym yn dilyn y camau hynny yma yng Nghymru. Mae'n gwbl warthus, mae'n gwbl annynol ac ni allaf gredu—ac rwy'n siŵr na all neb arall yma gredu—y gallwch weld Arlywydd un o'r gwledydd cyfoethocaf yn y byd yn sefyll ar ei draed ac yn dweud mewn gwirionedd bod hynny'n ymddygiad derbyniol. Felly, diolch ichi am ganiatáu amser i mi ddweud hynny heddiw.

Yn y modd hwnnw, rwy'n tybio, yr wyf i'n codi yma heddiw. Ceir erthygl yn The Guardian, ac mae gennyf gopi yma—nid sbwriel ydyw, felly efallai ei bod yn iawn i mi ei ddal i fyny—astudiaeth sydd yma o'r hunanladdiadau sydd wedi digwydd am fod y system mor araf yn prosesu—yn aml iawn—bobl ifanc dan oed. Dywedir wrthynt yn glir iawn, yn 17 a hanner oed, os nad ydyn nhw wedi setlo, y bydd yn rhaid iddynt adael y wlad, ac maen nhw eisoes wedi bod drwy'r sefyllfaoedd hynod drawmatig hyn lle maen nhw wedi dioddef yn gorfforol ac yn feddyliol er mwyn cyrraedd y cam hwn lle maent yn awr. Ac yna maen nhw'n canfod bod eu holl obeithion a'u breuddwydion am gael eu . Felly fy nghwestiwn yw hyn, gan ganolbwyntio'n benodol ar ddau grŵp. Un grŵp yw'r rhai dan oed ar eu pennau eu hunain sy'n cael eu hunain mewn sefyllfa o amddifadedd, yn aml iawn, ac wedyn yn anobeithio, ac wedyn maen nhw'n anafu eu hunain, ac wedyn, yn olaf, yn cymryd eu bywydau eu hunain. Ac mae hynny wedi digwydd yma yng Nghymru hefyd. Rwy'n cofio mynd i Noddfa Ffoaduriaid y Gelli Gandryll, Aberhonddu a Thalgarth, a chyflwyno araith yno wrth iddynt goffáu un o'u plith, a'r effaith aruthrol a gafodd hyn ar y bobl hynny, fel grŵp, a oedd wedi gwneud popeth yn eu gallu i helpu'r unigolyn hwnnw i gael bywyd gwerth ei fyw.

Y grŵp arall yr wyf yn awyddus iawn i ganolbwyntio arno—a menywod ydyn nhw, fwy neu lai—yw'r rheini sy'n cael eu hunain yn ddioddefwyr ymosodiadau rhywiol a thrais, a'r cyfan sy'n dod yn sgil hynny, ond nid menywod yn unig sy'n dioddef: mae rhai dynion yn dioddef hefyd. Nodaf, yn eich datganiad, fod yna ymarfer cwmpasu i ganfod y prif anawsterau a wynebir gan geiswyr lloches a ffoaduriaid sydd wedi profi hynny, fel y gallwch chi gymryd camau. Rwy'n edrych ymlaen, arweinydd y tŷ, at ganlyniad hwnnw. Ac a oes gennych unrhyw syniad o gwbl pryd y gallem ddisgwyl canlyniadau rhai o'r ymarferion cwmpasu hynny?