10. Dadl Fer: Dathlu Diwrnod Dyneiddiaeth y Byd

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:24 pm ar 20 Mehefin 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Julie Morgan Julie Morgan Labour 6:24, 20 Mehefin 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch yn fawr iawn ichi am roi munud imi. Rwy'n falch iawn o siarad yn y ddadl hon, sy'n amserol iawn, gyda Diwrnod Dyneiddiaeth y Byd ar 21 Mehefin. Rwyf wedi bod yn ddyneiddiwr ers blynyddoedd lawer, ac rwy'n aelod o Ddyneiddwyr Cymru, sy'n rhan o Humanists UK. Hoffwn wneud tri phwynt cyflym.

Rwy'n cefnogi'r alwad gan Ddyneiddwyr Cymru am i gyfraith priodasau gael ei datganoli—mae Mick Antoniw wedi cyfeirio at hyn eisoes—fel y cafodd ei datganoli yn yr Alban yn 1998, er mwyn inni allu cael priodasau dyneiddiol, ond hefyd i fynd i'r afael â mater tystysgrifau priodas sy'n galw am enw'r tad yn hytrach nag enw rhiant, rhywbeth sy'n amlwg yn anghyson â bywyd modern. Felly, hoffwn weld rheolaeth o swyddfa'r cofrestrydd yn cael ei datganoli er mwyn inni allu ceisio sicrhau'r newidiadau hynny.

Roedd yr ail bwynt roeddwn eisiau ei wneud yn ymwneud ag addoli ar y cyd mewn ysgolion. Cyflwynwyd hyn yn 1944 a chafodd y gofyniad ei leihau'n ofyniad i fod yn Gristnogol yn yr ystyr eang, a chafodd ei ymgorffori mewn cyfraith addysg yn 1988 o dan Lywodraeth Thatcher. Pan gafodd y cyfrifoldeb am addysg ei drosglwyddo i'r Cynulliad yn sgil datganoli, cafodd yr elfen led Gristnogol hon ei throsglwyddo i'r Cynulliad, ac nid wyf yn credu ei bod hi'n gweddu i'n cymdeithas amrywiol sy'n gosod gwerth ar ryddid cred, felly credaf y byddai'n gam ymlaen pe baem yn cael gwared ar y syniad o fod yn lled Gristnogol, ac yn hytrach, yn cofleidio pob crefydd a dyneiddiaeth a dim crefydd.

Mae'r pwynt olaf yr hoffwn ei wneud yn ymwneud â chaplaniaid ysbytai y cyfeiriodd Mick Antoniw atynt eisoes. Deallaf fod £1.2 miliwn y flwyddyn yn cael ei wario ar wasanaethau caplaniaeth, ac mae Llywodraeth Cymru yn gadael i ymddiriedolaethau ysbytai benderfynu sut i ddarparu gwasanaeth caplaniaeth. Rwy'n meddwl ei bod hi'n bwysig iawn i bobl nad oes ganddynt gredoau crefyddol allu cael mynediad at rywun i'w helpu'n ysbrydol i roi cymorth nad yw'n grefyddol. Gwn mai'r ymateb i fy nghais i Lywodraeth Cymru oedd y gallai person crefyddol roi'r cymorth hwnnw ichi, ond nid yw hynny'n gweddu dda iawn os nad oes gennych unrhyw gredoau crefyddol. Y pwynt arall ynglŷn ag ysbytai yw argaeledd ystafelloedd tawel, yn ogystal ag ystafelloedd gweddïo, fel bod gennych ystafell dawel lle y gall pobl heb unrhyw gredoau fynd. Felly—