Mae'n anodd iawn deall, mewn gwirionedd, sut y daethom o'r cyfarfod hwnnw yn y fan yma gyda Charles Hendry beth amser yn ôl erbyn hyn, pryd y cafwyd cymaint o gefnogaeth drawsbleidiol gadarnhaol i'r morlyn llanw ym Mae Abertawe a morlynnoedd llanw mewn rhannau eraill o Gymru. Yn wir, rwy'n cofio Charles Hendry yn dweud y gwnaed argraff fawr arno gan gryfder a dyfnder y gefnogaeth drawsbleidiol honno, ac eto dyma ni heddiw gyda'r penderfyniad hwn ar ôl llawer o oedi. Y mae wir, yn fy marn i, yn chwerw ei flas i bob un ohonom ni, o ystyried y broses honno a'r penderfyniad terfynol.

Gwn fod yng Nghasnewydd, ac yng Nghaerdydd, lawer o ddiddordeb a chefnogaeth i forlynnoedd llanw sydd wedi eu cynnig ar gyfer y ddwy lan i aber Afon Wysg. O'm swyddfa yn fy etholaeth, gallaf weld ymchwydd a chilio anhygoel Afon Wysg, sydd y fath ffenomenon naturiol a wnaiff argraff ar gymaint o bobl sy'n ymweld â Chasnewydd, ac, yn amlwg, mae hynny'n berthnasol i'r aber hefyd. Ac rwy'n gwybod bod llawer iawn o bobl wedi gwir ryfeddu, ar adeg pan ein bod yn chwilio am ynni adnewyddadwy, a ninnau i gyd mor sicr o effaith gadarnhaol ynni adnewyddadwy, fod y ffenomen naturiol wych yn dal i fod heb ei harneisio, a hyd yma, nid oes unrhyw brosiectau ar y gweill ar hyn o bryd sy'n cynnig cyfle i harneisio'r egni anhygoel hwnnw yn feunyddiol.

Gwn y bydd llawer iawn o ddicter yn sgil y penderfyniad hwn y tu hwnt i Abertawe a Bae Abertawe, a bydd hynny'n ymestyn i Gasnewydd hefyd. Ceir pobl sydd yn awyddus i edrych ar y posibiliadau o fwrw ymlaen â'r morlynnoedd hynny o gwmpas ceg Afon Wysg waeth beth sy'n digwydd gyda Bae Abertawe, oherwydd mae rhai o'r arbedion maint yn wahanol, ond mae'n amlwg mai Bae Abertawe oedd y cynllun braenaru, fel y crybwyllodd Ysgrifennydd y Cabinet, a byddai wedi edrych ar rai o'r effeithiau amgylcheddol a'r materion amgylcheddol. Mae'n anodd iawn, mewn gwirionedd, i gael barn ystyriol efallai ar rai o'r agweddau hynny heb brofiad gwirioneddol o gael y morlyn ym Mae Abertawe a chael monitro a manylu ar yr agweddau hynny. Ond roeddwn i'n meddwl tybed, mewn gwirionedd, Ysgrifennydd y Cabinet, beth allwch chi ei ddweud am y darlun ehangach yng Nghymru, yn cynnwys y cynigion hynny o ddwy lan ceg afon Wysg yng ngoleuni'r penderfyniad hwn sydd bellach wedi ei gymryd, oherwydd, fel yr oeddech chi'n dweud, roedd yn ddarlun mwy ac ehangach. Fe ddylid mewn gwirionedd fod wedi ei ystyried, cynnig Bae Abertawe, o ran ei natur braenaru a'r morlynnoedd eraill a allai fod wedi dilyn ar arfordir Cymru ac ymhell y tu hwnt i hynny. Ai eich dealltwriaeth chi yw y bu ystyriaeth ddigonol o'r darlun ehangach hwnnw? Os na fu, a oes unrhyw werth mewn dychwelyd at y darlun ehangach hwnnw ac edrych, hyd yn oed ar y cam diweddar hwn, ar y weledigaeth ehangach a sut y dylid ei hasesu?

Ac yn olaf, Llywydd, agwedd arall eto: cyfeiriodd pobl at gyfleoedd o ran twristiaeth a manteision a fyddai wedi dilyn sefydlu morlyn llanw, ond agwedd arall, wrth gwrs, oedd y budd cymunedol, a bu llawer iawn o ddiddordeb, cyffro ac, yn wir, cynllunio yng Nghasnewydd ynglŷn â'r hyn y gellid fod wedi ei wneud gyda'r incwm a fyddai wedi cael ei gynhyrchu mewn budd cymunedol gan y morlynnoedd lleol pe bydden nhw wedi mynd yn eu blaenau, ac rwy'n credu bod honno'n agwedd anffodus iawn arall ar y penderfyniad hwn sydd wedi dod inni oddi uchod.