Part of the debate – Senedd Cymru am 5:09 pm ar 27 Mehefin 2018.
Diolch—nid wyf yn siŵr a ddylwn ddweud 'Dirprwy Ddirprwy Lywydd'. Hoffwn ddiolch i bawb sydd wedi cyfrannu at y ddadl. Mae rhai, wrth gwrs, wedi bod yn ymwneud â hyn ers peth amser—mae Bethan Sayed a Lynne Neagle wedi chwarae rhan fawr yn y materion hyn. Soniodd Lynne Neagle am gost apeliadau a'r arolygiaeth gynllunio'n mynd yn groes i reoliadau MTAN. Nododd Dr Cox mai geiriau agoriadol yr arolygydd yn apêl y Farteg oedd, 'Canllawiau'n unig yw'r MTAN, fi sy'n deddfu yma', sy'n rhyw fath o dweud nad yw'r MTAN mor gryf ag y dylai fod.
Siaradodd Mark Reckless yn erbyn gwneud MTAN yn statudol ar y sail y dylai pwerau fod ar sail leol. Hefyd gwnaeth y pwynt y dylai ceisiadau cynllunio ystyried diogelwch ynni ar gyfer y wlad a'i effaith bosibl ar y ceisiadau cynllunio hynny. Soniodd Dawn Bowden am Ffos-y-frân wrth gwrs, fel y byddai'n ei wneud gan mai hi yw'r Aelod dros Ferthyr Tudful, ac wrth gwrs tynnodd sylw at fater tra phwysig gwaith adfer—fod yn rhaid i berchnogion adfer y safle ar ôl i'r gwaith ddod i ben. Soniodd fod yna geisiadau cynllunio i mewn hefyd ar gyfer gwaith cloddio glo brig arall yn ei hardal a sut roedd y gymuned leol yn ei wrthwynebu'n llwyr.
Siaradodd Bethan Sayed am y diffyg gwaith adfer hefyd mewn hen weithfeydd yn ei hardal, ac mae hwnnw'n fater parhaus yn yr ardaloedd hynny wrth gwrs. Hefyd, soniodd am waith adfer yng Nghymru yn gyffredinol. Soniodd am y ffaith y dylem ailysgrifennu'r gyfraith MTAN yn llwyr o bosibl. Efallai fod hynny'n rhywbeth y dylem edrych arno. Galwodd am greu mwy o arbenigedd mewn awdurdodau lleol, gan gadw penderfyniadau ar lefel leol, a chredaf fod hwnnw'n bwynt pwysig dros ben i'w wneud.
Siaradodd Gareth Bennett am yr oedi cyn ymdrin â'r ddeiseb hon a nododd fod yna ôl-groniad mawr iawn o ddeisebau, mater a gafodd sylw yn gyntaf gan Mike Hedges pan oedd yn Gadeirydd y pwyllgor, ac mae'n broses sydd ar y gweill gennym yn barhaus. Rydym yn ceisio cyflymu'r broses, ond roedd Lynne Neagle yn llygad ei lle pan ddywedodd y dylai rhywbeth y tynnwyd ein sylw ato cyn belled yn ôl â 2013, rwy'n credu, fod wedi dod gerbron y Cynulliad hwn beth amser yn ôl.
Os caf droi at y pwyntiau a wnaed yn awr gan Ysgrifennydd y Cabinet, credaf fod yna gytundeb cyffredinol gan Ysgrifennydd y Cabinet fod yn rhaid inni edrych yn ofalus iawn ar unrhyw geisiadau cynllunio newydd, yn enwedig ar gyfer cloddio glo brig, ac mae'n braf ei chlywed yn ailddatgan ymrwymiad llwyr Llywodraeth Cymru i Gymru ddi-garbon gan wneud y tebygolrwydd o ddatblygiadau o'r fath yn annhebygol iawn yn y dyfodol.
Felly, daw'r ddadl heddiw ag ystyriaeth y pwyllgor o'r deisebau hyn i ben. Gobeithiaf fod y broses a ddilynwyd, ac rwy'n cydnabod eto iddi fod yn un hir, wedi cynorthwyo'r deisebwyr ac eraill i fynegi eu pryderon a'u cynigion. Cawn weld eto, wrth gwrs, beth fydd yn digwydd yn y dyfodol mewn perthynas â chloddio glo brig yng Nghymru ac a welwn unrhyw geisiadau newydd. Yr hyn y gallaf ei ddweud yw y bydd proses ddeisebau'r Cynulliad yn aros yn agored i bobl leisio eu pryderon ynglŷn â materion cenedlaethol megis polisi cynllunio yn ôl yr angen. Diolch yn fawr.