7. Datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol: Cyhoeddi Adroddiad Llywodraethu Donna Ockenden

Part of the debate – Senedd Cymru am 6:14 pm ar 17 Gorffennaf 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Michelle Brown Michelle Brown UKIP 6:14, 17 Gorffennaf 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch ichi am eich datganiad, Ysgrifennydd y Cabinet, ond nid yw'n fy nghalonogi i yn arbennig. Rwy'n sylwi, ym mharagraff cyntaf eich datganiad, eich bod yn dweud bod adroddiad Ockenden yn adroddiad anodd arall ar gyfer y bwrdd ac na ddylai'r canfyddiadau fod yn syndod iddynt. Rwy'n cytuno â chi ar y pwynt hwnnw, ond bu Betsi o dan fesurau arbennig ers 2015 ac mae eich Llywodraeth chi wedi bod yn rheoli'r GIG yng Nghymru ers 1999 yn rhinwedd bod yn y Llywodraeth ym Mae Caerdydd ac yn y pen draw yn gyfrifol am ei methiannau. Felly, os yw hwn yn adroddiad anodd i fwrdd Betsi Cadwaladr, mae'n adroddiad hyd yn oed yn fwy anodd i chi, Ysgrifennydd y Cabinet.

Gwnaeth dim ond darllen crynodeb gweithredol yr adroddiad fy ngadael i â fy mhen yn fy nwylo mewn anobaith. Mae sôn am fethiant ar bron pob tudalen, ac mae'r adroddiad yn rhoi cipolwg ar GIG yn y gogledd sy'n llanastr oherwydd camreoli. Mae sôn am wersi nad ydynt yn cael eu dysgu a staff sy'n cael eu hymestyn i'r eithaf drwy ad-drefnu afresymol a'u gadawodd yn gwasanaethu ardal ddaearyddol enfawr.

Mae adroddiad Ockenden hefyd yn adlewyrchu rhai o'r sylwadau a wnaed yn yr adroddiad 'Cadernid Meddwl' y cafwyd dadl arno yn ddiweddar yn y lle hwn, nad yw ei argymhellion i'r bwrdd wedi'u gweithredu. Mae'r un problemau yn parhau i gael eu hailadrodd ac wedi bod felly ers 2009. Felly, a ydych chi'n cytuno â mi mai penderfyniadau'r bwrdd, a chi a'ch Llywodraeth chi, sydd wedi arwain at y sefyllfa ddigynsail, druenus a chwbl gywilyddus hon, a bod eich dyled yn enfawr i'r staff rheng flaen sydd wedi eu siomi'n ofnadwy gennych chi, ond sy'n parhau i wneud y gwelliannau hyn sy'n bwysig iddyn nhw, y gallwch chi wedyn eu brolio fel llwyddiannau? A fydd unrhyw aelodau o'r bwrdd yn cael eu diswyddo os na fyddant yn llwyddo i gyflawni'r disgwyliadau ar gyfer gwella yr ydych chi'n addo eu gosod arnynt? Ac a fyddech chi'n cytuno, os caiff rhywun ei recriwtio i swydd y maen nhw'n methu ynddi, fod yn rhaid i'r recriwtiwr gymryd rhan fawr o'r bai am gredu ar gam ei fod yn addas ac wedyn hyd yn oed mwy o'r bai am y problemau y mae'n eu hachosi os nad yw'n cael gwared ar y person hwnnw neu'r personau hynny?

Rydych chi wedi crybwyll gwelliannau, a dydw i ddim yn gwadu y bu gwelliannau. Ond mae gwella yn Betsi Cadwaladr yn mynd rhagddo ar gyflymder rhewlifol a dweud y lleiaf. Rydych chi'n dweud y byddwch chi'n parhau i roi cymorth parhaus i Betsi Cadwaladr, a fy nghwestiwn i chi, Ysgrifennydd y Cabinet, yw sut y bydd y cymorth hwn yn wahanol i'r hyn sydd eisoes yn cael ei ddarparu, oherwydd mae'n ymddangos nad yw cymorth ac ymyriadau blaenorol wedi dwyn ffrwyth adeiladol digonol. Mae adroddiad Ockenden yn nodi methiannau a rhybuddion o'r un fath ers creu Betsi yn 2009. Yn wir, mae angen i'r bwrdd ysgwyddo ei gyfran deg o atebolrwydd am y methiannau a'r llanastr a adlewyrchir yn adroddiad Ockenden. Fodd bynnag, chi fel Ysgrifennydd y Cabinet sy'n gyfrifol am reoli'r bwrdd hwnnw ac mae'n rhaid i chi dderbyn atebolrwydd am eich methiant eich hun i ddod â Betsi allan o fesurau arbennig ac yn ôl ar y llwybr at ragoriaeth. A wnewch chi hynny? Bydd unrhyw beth llai na gweithredu argymhellion y bwrdd yn llawn ac yn briodol, yn hytrach na'r modd 'derbyn mewn egwyddor' gwenieithus y gwnaethoch chi gyfarch llawer o'r argymhellion yn yr adroddiad 'Cadernid Meddwl' ar gyflwr darpariaeth gwasanaethau iechyd meddwl plant a phobl ifanc yng Nghymru, yn esgeuluso'n ddybryd y ddyletswydd gofal sy'n ddyledus i bobl y gogledd.

Gwnaethoch chi ddweud yn eich datganiad eich bod yn ymwybodol iawn o ba mor anodd fu'r cyfnod hwn i'r teuluoedd a'r cleifion yr effeithiwyd arnyn nhw gan y methiannau a amlygwyd yn adroddiad Ockenden, ond rwy'n siŵr y bydden nhw'n cael llawer mwy o gysur pe byddech chi'n datrys y problemau yn Betsi nag y byddan nhw o'ch geiriau'n unig. Felly, yn olaf, heb ddefnyddio'r term 'mae gwersi wedi'u dysgu', a allwch chi ddweud wrthyf i, os gwelwch yn dda, pa gamau newydd sy'n wahanol i'r camau hynny yr ydych chi wedi eu cymryd hyd yn hyn y byddwch chi'n ymgymryd â nhw i wella canlyniadau Betsi Cadwaladr yn sylweddol? Diolch.