Part of the debate – Senedd Cymru am 2:35 pm ar 18 Medi 2018.
Dau fater, arweinydd y tŷ. Un yw fy mod yn bryderus iawn am y ddau adroddiad a gyhoeddwyd yn ddiweddar gan Gronfa Blant y Cenhedloedd Unedig ynghylch maint y difrod i blant gan lygredd aer. Mae un o'r adroddiadau yn dweud bod plant mewn tua 2,000 o ysgolion ledled y DU yn agored i lefelau llygredd nitrogen deuocsid anghyfreithlon a pheryglus. Rwy'n drist i ddweud bod sawl un ohonyn nhw yn fy etholaeth i. Maen nhw'n tynnu sylw at y lefelau llygredd y mae plant yn dod i gysylltiad â nhw ar y daith i'r ysgol. Mae'r ail adroddiad yn tynnu sylw at y niwed i'r plentyn yn y groth drwy'r effaith ar y brych a pheryglon o enedigaeth gynamserol, pwysau geni isel a chlefydau anadlol mewn plant.
Felly, tybed a oes modd, o gofio bod gennym ni oll ddyletswydd absoliwt i wneud ein gorau glas i amddiffyn plant, inni gael dadl yn ystod amser y Llywodraeth ar y mater cymhleth hwn. Nid yw'n ymwneud â sicrhau rhagor o drafnidiaeth gyhoeddus yn unig, ond hefyd am newid arferion pobl. Mae'n gymhleth, ac nid yw'n rhywbeth y gallwn ni ei wneud ar ein pennau ein hunain, ond mae'n ymddangos i mi fod hyn yn broblem gynyddol ac yn rhywbeth y bydd angen inni wneud llawer mwy amdano.
Yr ail fater yw fy mod i'n meddwl tybed a oes modd inni gael dadl agored ar ddyfodol dysgu oedolion yn y gymuned yng Nghymru. Rwy'n sylweddoli bod yr ymgynghoriad wedi cau erbyn hyn, ac rydym yn edrych ymlaen at glywed canlyniadau'r ymgynghoriad hwnnw. Ond mae'n ymddangos i mi, wedi cyfarfod ag arweinwyr Dysgu Oedolion Cymru y bore yma, fod hwn yn fater cymhleth iawn o ran y ffordd fwyaf priodol o sicrhau bod pob oedolyn ledled Cymru yn cael mynediad at ddysgu o ansawdd uchel i ymdrin â her gwaith yn y dyfodol. Dydw i ddim yn credu bod atebion pendant i hyn, ac felly byddai'n ddefnyddiol cael dadl cyn y bydd y Llywodraeth yn gorfod penderfynu ar yr union gamau i'w cymryd.