Wel edrychwch, credaf mai'r pwynt wrth galon popeth a ddywedais yw ein bod wedi gweld bod yr ucheldiroedd goleuedig hyn, y wlad yn llifo o laeth a mêl a addawyd, yn gelwydd llwyr. Dywedwyd celwydd wrth y bobl, ac mewn gwirionedd, mae llawer o'r rhai a bleidleisiodd ar sail y prosbectws ffug hwn yn ddig ynglŷn â dosbarth gwleidyddol sydd wedi gweithredu fel twyllwyr, ac yn yr amgylchiadau hynny mewn gwirionedd, er mwyn achub ein democratiaeth, mae angen inni ailedrych ar y cwestiwn drwy roi'r ffeithiau llawn a wadwyd iddynt y tro diwethaf i bobl.

Mae'n adlewyrchiad trist o'r hinsawdd bresennol fod gennym bellach aelodau o'r blaid sy'n rheoli yn dweud yn agored fod peryglu heddwch yng ngogledd Iwerddon yn bris gwerth ei dalu i wireddu eu nodau gwyrdröedig. Maent wedi siarad llawer am ryddid fel eu cyfiawnhad, ond beth am y rhyddid i fyw mewn heddwch, fel y sicrhawyd o dan gytundeb Dydd Gwener y Groglith? Maent yn honni eu bod eisiau rhyddid rhag gormes Ewropeaidd, ond at ba ormes y maent yn cyfeirio? Gormes y gram a'r cilometr? Gormes heddwch ar gyfandir a dreuliodd 100 mlynedd o'i hanes yn rhyfela? Gormes Llys Cyfiawnder Ewrop, sy'n gwarantu ein hawliau dynol? Gormes bod yn rhydd i fyw a gweithio mewn gwledydd cyfagos cyfeillgar?

Nid yw Plaid Cymru yn argymell cynnal refferendwm i ailystyried penderfyniad cyfansoddiadol ar chwarae bach, ond mae'n hollol glir bellach ein bod yn anelu ar ein pennau tuag at argyfwng cenedlaethol yn seiliedig ar freuddwyd ffug a werthwyd i'r pleidleiswyr. Ymgyrchodd nifer o'r Aelodau ar y meinciau yma gyda mi i sicrhau datganoli i Gymru yn 1997. Roedd gennym gynllun gweithredu priodol a Phapur Gwyn; byddem yn egluro'n fanwl iawn i bleidleiswyr beth y bwriadem ei wneud. Roedd pobl yn gwybod dros beth roeddent yn pleidleisio, a phan gawsom bleidlais 'ie', fe wnaethom gadw ein gair a chyflawni'r hyn a addawsom. Roedd yr un peth yn wir yn achos yr Alban yn 2014; roedd y Llywodraeth wedi cynhyrchu Papur Gwyn yn nodi'n union beth fyddai annibyniaeth yn ei olygu—roedd yn 670 o dudalennau o hyd ac yn gwbl gynhwysfawr. Roeddent mewn sefyllfa i wneud addewidion a'u cyflawni. Nid oedd hynny'n wir am refferendwm 2016. Nid oedd yr ymgyrch dros 'adael' mewn unrhyw sefyllfa i wneud nac i anrhydeddu'r addewidion a wnaed i'r pleidleiswyr.

Nawr, efallai y bydd yr Aelodau ar feinciau'r Torïaid ac UKIP yn anghytuno â mi. Rwy'n dweud, 'Iawn. Gadewch i ni bleidleisio arno—pleidlais y bobl—a gadewch i'r bobl benderfynu a wnaethant bleidleisio o blaid "dim bargen", bargen trychineb, bargen hunanddinistriol neu a werthwyd celwydd iddynt gan dwyllwyr amheus a'u bod bellach am unioni'r penderfyniad yng ngoleuni'r dystiolaeth newydd sydd ganddynt.