Part of the debate – Senedd Cymru am 3:11 pm ar 16 Hydref 2018.
Diolch ichi, Gweinidog, am eich datganiad. Fel yr wyf yn siŵr y byddwch chi'n gwybod, cafodd fy etholaeth i yn arbennig ei heffeithio gan storm Callum, a disgrifiwyd Aberdâr gan lawer fel y dref a gafodd ei tharo waethaf gan lifogydd. Yn Rhondda Cynon Taf, mae tua 40 o gartrefi a 29 o fusnesau wedi dioddef llifogydd, llawer ohonyn nhw yn fy etholaeth i. Ac yn Penrhiwceiber, roedd dros 30 o bobl yn gaeth ar drên mewn dŵr llifogydd a oedd yn codi a bu'n rhaid i Wasanaeth Tân ac Achub De Cymru eu hachub gan ddefnyddio llwybr cerdded wedi'i lenwi ag aer.
Rwy'n dymuno ailadrodd sylwadau'r Aelodau eraill yn gynharach yn cynnig eu diolch i'r gwasanaethau brys, gweithwyr cyngor, gwirfoddolwyr ac eraill am eu camau gweithredu prydlon, a hefyd i gydymdeimlo â phawb sydd wedi'u heffeithio. Croesawaf eich sylwadau ynghylch rhoi ystyriaeth lawn i roi cymorth ariannol brys i awdurdodau lleol, ond rwyf eisiau gwneud y pwynt nad yw hyn ynghylch gwariant tymor byr ar unwaith yn unig. Yn Rhondda Cynon Taf, er enghraifft, mae £100,000 eisoes wedi'i wario ar hynny ac mae £100,000 arall wedi'i glustnodi ar gyfer gwaith ymchwilio a chlirio. Felly, a wnewch chi sicrhau eich bod yn rhoi ystyriaeth i fesurau hirdymor fel y rhai a allai helpu i liniaru effeithiau llifogydd ac arbed arian yn y tymor hir?
Yn ail, rydym ni'n gwybod, Gweinidog, bod coedwigo ardaloedd yr ucheldir yn un o'r ffyrdd mwyaf effeithiol ac amgylcheddol gynaliadwy o liniaru llifogydd yn ein cymunedau yn y Cymoedd. Yn wir, os edrychwch chi ar Ardal y Llynnoedd, ar ôl storm Desmond yn 2015, plannodd yr Ymddiriedolaeth Genedlaethol 1,400 o goed yno, sydd eisoes yn helpu i atal dŵr ffo a lleihau llifogydd. Felly, gan fod Cyfoeth Naturiol Cymru wedi clirio cymaint o dir yn yr ychydig flynyddoedd diwethaf, fel yn Glenboi yn fy etholaeth, oherwydd clefyd coed ynn a chlefyd y llarwydd, ac nid yw'r gwaith o ailblannu coed mewn rhai ardaloedd allweddol wedi digwydd eto, beth arall y gellir ei wneud i gyflymu'r broses hanfodol o goedwigo?