Yr eitem nesaf yw eitem 4, y datganiadau 90 eiliad. Siân Gwenllian.

Diolch. Bob mis Hydref, dathlwn Fis Hanes Pobl Dduon yng Nghymru er mwyn rhoi’r cyfle i unigolion a chymunedau ledled Cymru gydnabod cyfraniad pobl ddu i hanes economaidd, gwleidyddol a diwylliannol Cymru. Mae hefyd yn gyfle i’r gymuned ehangach ddysgu, dathlu a rhannu ein hanes cenedlaethol cyfoethog gyda’r byd i gyd.

Rydym yn eithriadol o falch yng Nghymru mai ein prif ddinas ni oedd un o’r dinasoedd aml-ddiwylliannol cyntaf o’i bath yn y byd, lle mae pobl o gefndiroedd gwahanol yn byw yn ddedwydd ochr yn ochr ers degawdau. Ymhyfrydwn a rhannwn ein hanes amrywiol a chyfoethog.

Cofiwn, yn anffodus, am ran Cymru yn y fasnach gaethweision erchyll. Adroddwn hanes morwyr o Somalia a’r Yemen yn bwrw gwreiddiau yn nociau Trebiwt a’r Bari, a mwyngloddwyr o’r Caribî yn gweithio ym mhyllau glo'r Cymoedd. Dathlwn gyfraniad cenhedlaeth Windrush ac arloeswyr arbennig megis Betty Campbell, pennaeth ysgol du cyntaf Cymru, a chyfraniadau unigolion heddiw, megis Uzo Iwobi, pencampwr cydraddoldeb hil; Rungano Nyoni, cyfarwyddwr ffilm Cymreig a Sambiaidd; a’r bardd o Gamerŵn, Eric Ngalle Charles.

Does dim dwywaith, mae hanes pobl dduon yn rhan gwbl annatod a chreiddiol o hanes Cymru, a’r byd hefyd, ac mae’n perthyn i bob un ohonom ni. Parhawn i ddathlu a chofio cyfraniad pobl dduon heddiw, yfory, a thrwy gydol y flwyddyn.

Daeth y Dirprwy Lywydd (Ann Jones) i’r Gadair.

Yr wythnos diwethaf, roeddwn yn falch iawn o noddi digwyddiad yn dathlu llwyddiant Partneriaethau Alcohol Cymunedol. Cwmni buddiannau cymunedol yw PAC, a'i nod yw mynd i'r afael ag yfed dan oed drwy ddarparu rhaglenni addysg, ymgysylltu â chymunedau lleol, a gweithio gyda busnesau i sicrhau bod y ddeddfwriaeth alcohol gyfredol yn cael ei dilyn a'i hatgyfnerthu. Ers iddo gael ei lansio yn 2007, mae wedi datblygu 162 o gynlluniau ledled Cymru, gan gynnwys pum prosiect newydd.

Mae pawb ohonom wedi gweld effeithiau negyddol camddefnyddio alcohol yn ein hardaloedd lleol. Mae normaleiddio yfed dan oed yn cael effaith ddifrifol ar iechyd hirdymor a llesiant plant a phobl ifanc. Dyna pam rwy'n hynod falch o'r llwyddiant y mae PAC wedi'i gael yn helpu i leihau nifer y rhai sy'n yfed dan oed. Yn ei adroddiad blynyddol ar gyfer 2018, mae'n nodi bod ei brosiectau wedi sicrhau gostyngiad o 60 y cant mewn yfed wythnosol ymhlith rhai 9 i 11 oed, a gostyngiad o 40 y cant mewn ymddygiad gwrthgymdeithasol sy'n gysylltiedig ag alcohol ymhlith pobl ifanc. Mae hwn yn gyflawniad gwych a fydd yn cael effaith gadarnhaol ar lawer o bobl ifanc a chymunedau lleol ledled Cymru. Mae effaith gadarnhaol o'r fath yn dyst i waith caled ac ymroddiad aelodau PAC, ac roeddwn yn ddigon ffodus i gyfarfod â rhai ohonynt yr wythnos diwethaf. Rwy'n falch fod Llywodraeth Cymru wedi darparu arian i rai o'r prosiectau a leolir yng Nghymru. O ystyried llwyddiant PAC ledled y wlad, rwy'n gobeithio y bydd Llywodraeth Cymru yn parhau i weithio'n agos gyda PAC i adeiladu ar y ddeddfwriaeth ddiweddar, gan gynnwys Deddf Iechyd y Cyhoedd (Isafbris am Alcohol) (Cymru) 2018, i leihau cyfraddau yfed dan oed yn ein cymunedau lleol.

Diolch.