1. Pa gamau y mae Llywodraeth Cymru yn eu cymryd i gefnogi ac annog gweithio hyblyg yng Nghymru? OAQ52839

Mae Llywodraeth Cymru yn hybu arferion cyflogaeth teg, gan gynnwys gweithio hyblyg, drwy'r contract economaidd, y cynllun cyflogadwyedd a'r cod ymarfer ar gyflogaeth foesegol mewn cadwyni cyflenwi. Rydym ni hefyd wedi sefydlu Comisiwn Gwaith Teg i'n cynghori ar beth arall y gallwn ni ei wneud.

Mae'n braf iawn clywed hynny. Mae polisi ar bob lefel yn y DU wedi ymwneud â gweithio sy'n ystyriol o'r teulu, ac mae'n dda clywed bod Llywodraeth Cymru yn ceisio symud y tu hwnt i hynny. Cymerais ran mewn dadl bythefnos yn ôl, yn seiliedig ar yr adroddiad hwn gan y Pwyllgor Cydraddoldeb, Llywodraeth Leol a Chymunedau 'Wrth eich gwaith: Rhianta a Chyflogaeth yng Nghymru', ac un o'r pethau allweddol sydd yn yr adroddiad hwnnw, ym mhennod 3, yw y dylem ni wneud gweithleoedd yn fwy cyfartal ac yn fwy hyblyg. Pryd bynnag y bo'n bosibl, rwy'n credu y dylem ni fod yn prynu talent pobl ac nid eu hamser. Gyda hynny mewn golwg, pa gamau allweddol eraill, a pha fanylion pellach, all Llywodraeth Cymru eu rhoi o ran sut mae'n mynd i gyflawni hynny?

Un o elfennau craidd y syniad o genedl gwaith teg, wrth gwrs, yw'r arferion cyflogaeth teg a amlinellwyd gan Hefin David yn y fan yna. Ac mae'n bwyslais canolog i'r Comisiwn Gwaith Teg, a fydd yn ystyried pa un a ellir bwrw ymlaen â mesurau presennol sydd ar gael i Lywodraeth Cymru, ac i nodi pa gamau newydd neu ychwanegol y gellid eu cymryd, a chan gynnwys unrhyw ddeddfwriaeth a allai fod yn briodol. Mae'n werth nodi bod gan Lywodraeth Cymru gynllun absenoldeb rhiant a rennir ar hyn o bryd, er enghraifft, ac mae'n werth dweud hynny'n uchel iawn, Llywydd, fel y bydd mwy o bobl yn manteisio arno, oherwydd ceir problem wirioneddol o anghydraddoldeb rhwng y rhywiau yn y penderfyniadau y mae pobl yn eu gwneud am eu gyrfaoedd ynglŷn ag amser plant, ac ati. Ond rydym ni'n gwneud amrywiaeth o bethau eraill i hybu arferion gwaith arloesol a modern, sy'n fwy nag amodau gweithio hyblyg, ac maen nhw'n ymwneud ag edrych i weld lle gallwn ni sefydlu arferion gwaith sy'n gysylltiedig ag allbwn nad ydyn nhw'n rhoi pobl dan anfantais, er enghraifft, gydag unrhyw anableddau, neu sydd angen trefniadau hyblyg iawn, gan mai eu talent, fel y dywedodd yr Aelod, yw'r hyn yr ydych chi'n talu amdano, ac nid o reidrwydd yr amser a gymerir i deithio i le penodol, ac ati. Mae gwefan Busnes Cymru yn cynnig gwybodaeth i gyflogwyr am sut i wella cynhyrchiant trwy drefniadau gweithio hyblyg, ac mae'r contract economaidd, fel y nodir yn ein cynllun gweithredu economaidd, yn cyflwyno cyfle eglur i gymryd rhan mewn trafodaeth gyda chyflogwyr ar amrywiaeth o faterion sydd â'r potensial i gynorthwyo unigolion yn ogystal â busnesau i gael gafael ar yr amrywiaeth eang o sgiliau sydd ar gael ar ôl i chi ddod oddi wrth yr amgylchedd gweithio safonol iawn.

Arweinydd y tŷ, roeddwn i'n siarad â rhai o'm hetholwyr o'r Drenewydd yn ystod amser cinio heddiw, sy'n berchen ar fusnes bach yn y Drenewydd, ac yn sôn am allu cynnig oriau gweithio hyblyg. A allwch chi amlinellu sut mae Llywodraeth Cymru yn cefnogi busnesau bach yn arbennig i weld manteision gweithio hyblyg, ac a ydych chi'n deall y gallai fod rhwystrau i weithio hyblyg? Rwy'n gweld y manteision, ond ceir rhwystrau, i fusnesau bach yn enwedig, os ydyn nhw'n cyflogi dim ond tri o bobl yn hytrach na 300. A sut y gallwch chi helpu busnesau bach yn arbennig yn hynny o beth?

Mae Busnes Cymru mewn sefyllfa dda iawn i helpu busnesau bach a chanolig eu maint gyda'r mathau hynny o sgyrsiau, i weld sut y gallan nhw sicrhau bod eu harferion busnes y gorau y gallan nhw fod, i ddeall a oes ganddyn nhw, er enghraifft, weithdrefnau ac arferion adnoddau dynol modern ar waith, ac mewn rhai achosion mae cymorth ariannol uniongyrchol ar gael i fusnesau, yn dibynnu ar beth yw eu cynlluniau twf, ac yn y blaen. Felly, mae'n werth cynghori unrhyw BBaCh o'r fath y dylai gysylltu â Busnes Cymru i ddarganfod pa ystod o becynnau sydd ar gael, gan gynnwys ailfeddwl, efallai, yr union ffordd y mae'r busnes wedi ei strwythuro a pha gyfleoedd allai ddeillio o batrwm gweithio rhyw fymryn yn wahanol.

A hoffwn rannu stori gyda'r Aelod, a dyma hi: cefais ffatri—nid yn fy etholaeth fy hun, ond rhywle yn Abertawe—yn dod ataf a dweud bod prinder sgiliau, pan oeddwn i'n Weinidog sgiliau. Mewn gwirionedd, daeth i'r amlwg bod ganddyn nhw batrwm gweithio a oedd yn cynnwys shifft a oedd yn dechrau cyn i'r gwasanaeth bws lleol gyrraedd. A gall rhywbeth bach iawn fel hynny wneud gwahaniaeth enfawr i'r amrywiaeth o sgiliau a doniau sydd ar gael i bobl. Felly, o gael y math hwnnw o feddwl agored—. Mae Busnes Cymru mewn sefyllfa dda i roi'r math hwnnw o gyngor i fusnesau.