Diolch i chi am eich diweddariad, Ysgrifennydd y Cabinet, ond mae'n rhaid imi ddweud ei bod hi'n drueni i bobl sydd angen Betsi Cadwaladr nad yw datganiad Ysgrifennydd y Cabinet yn cynnwys mwy o newyddion da na honiadau eang cyffredinol y bu gwelliannau anfesuradwy mewn rhai meysydd.

Nawr, nid wyf am ailadrodd yr ystadegau gwarthus ynglŷn â Betsi Cadwaladr; rydym ni i gyd yn ymwybodol ohonyn nhw, ac rwyf wedi eu hailadrodd droeon yn y lle hwn. Ar yr un pryd, rwy'n cydnabod fod problemau Betsi Cadwaladr yn gymhleth ac wedi datblygu dros gyfnod hir o amser. Yn yr un modd, rwy'n cydnabod nad yw Ysgrifennydd y Cabinet yn meddu ar ffon hud y gall ei chwifio i ddatrys problemau bwrdd iechyd Betsi Cadwaladr ar unwaith.

Ond i ddatrys y broblem, neu'r llu ohonyn nhw, sef yr hyn sydd gennym ni ym mwrdd iechyd Betsi Cadwaladr, rhaid ichi ddeall y glo mân. Mae adroddiadau arbenigol wrth gwrs yn dangos rhan fawr o'r darlun, ac maen nhw'n ddogfennau defnyddiol iawn; maen nhw'n ymchwiliadau manwl ac yn fuddiol iawn i'ch helpu chi i ddatrys y broblem. Ond mae staff sy'n darparu'r gwasanaethau iechyd hyn ar lawr gwlad, a'r staff a'r gweithwyr eraill hynny sy'n eu galluogi i wneud hynny hefyd yn meddu ar gyfoeth o wybodaeth am fwrdd iechyd Betsi Cadwaladr ac yn ffurfio cronfa o atebion yr ymddengys sy'n cael ei hanwybyddu. Rwy'n deall fod Ysgrifennydd y Cabinet wedi cynnal arolwg staff, ac un o'r pethau cadarnhaol yw fod Ysgrifennydd y Cabinet yn dweud fod boddhad staff wedi codi'n sylweddol, er, yn anffodus, mae pa mor dda yw'r newyddion hynny yn dibynnu llawer ar gynnwys yr arolwg ei hun. Ond ar yr wyneb, mae'n newyddion da iawn.

Felly, byddai gennyf ddiddordeb clywed a fyddai Ysgrifennydd y Cabinet yn ystyried yr awgrym y gofynnir i staff ar bob haen, o'r glanhawr hyd at Gadeirydd bwrdd Betsi Cadwaladr, i gwblhau arolwg dienw a chyfrinachol ynglŷn â'u barn am yr heriau a wynebant yn eu swyddogaeth eu hunain, y rhai y maen nhw'n eu hwynebu wrth ryngweithio â swyddogaethau eraill yn y sefydliad ar bob haen, a lle mae'r llwyddiannau yn eu tyb nhw, lle mae'r problemau, a gofyn am eu barn ac awgrymiadau ynghylch yr atebion yn eu hadran arbennig nhw ac o'u hamgylch. Mae'n rhywbeth y mae busnesau yn y sector preifat yn ei wneud o bryd i'w gilydd pan fo ganddyn nhw broblemau o ddifrifoldeb tebyg.

Nawr, rwy'n sylweddoli bod yna fecanweithiau datgelu a ffordd o adrodd pryderon yn gyfrinachol. Rwyf hefyd yn sylweddoli y byddai'r math o arolwg yr wyf yn ei awgrymu yn dasg fawr, ond rwy'n credu ei bod yn dasg werthfawr, a fyddai yn dasg werth ei gwneud, oherwydd siawns fod yr amser bellach wedi dod i gael adolygiad llawn, rhagweithiol, trylwyr o fwrdd iechyd Betsi Cadwaladr ar bob lefel drwy gyfrwng y staff, sydd mewn gwirionedd yn byw eu bywydau beunyddiol yn y sefydliad; adolygiad sy'n mynd ati mewn difrif i holi barn staff clinigol ac eraill mewn ffordd sy'n sicr o fod yn anhysbys ac yn gyfrinachol ac yn gynhwysfawr.

Nawr, gan symud at y bwrdd ei hun, rwy'n gwybod ar y bwrdd bod newyddiadurwyr, cyn-swyddog heddlu ac amrywiaeth o bobl eraill o gefndiroedd nad ydyn nhw'n ymwneud â'r GIG. Nid yw unrhyw un o'r tair swydd uchaf—cadeirydd, is-gadeirydd neu brif weithredwr—yn cynnwys unrhyw un sydd â chymaint ag un diwrnod o hyfforddiant neu brofiad gwaith clinigol. Mae'r cadeirydd yn gyn-swyddog heddlu, mae'r is-gadeirydd o'r BBC, ac mae'r prif weithredwr yn rhywun sydd â gradd mewn gwleidyddiaeth ac economeg. Nawr, mae holl aelodau'r bwrdd wedi cael gyrfaoedd disglair ac maen nhw'n drawiadol yn eu meysydd eu hunain, ond fe hoffwn i i Ysgrifennydd y Cabinet esbonio beth yw diben penodi pobl heb gefndir clinigol i redeg gwasanaeth iechyd, a beth mae'n ei gredu maen nhw mewn gwirionedd yn ei gyfrannu i redeg y GIG yn y gogledd. Onid yw'n credu efallai y dylai'r rhan fwyaf o'r bwrdd fod yn glinigwyr os yw'r gwasanaeth yn y gogledd i gael ei arwain gan glinigwr, fel y dywedodd Ysgrifennydd y Cabinet yn y gorffennol yr hoffai ei weld? Ac a yw Ysgrifennydd y Cabinet yn credu ei bod hi'n dderbyniol, ac a yw'n teimlo bod y cyhoedd yn teimlo y gallan nhw ymddiried ym mhenderfyniadau Bwrdd Iechyd â chymharol ychydig o weithwyr iechyd proffesiynol arno? Onid yw Ysgrifennydd y Cabinet yn teimlo y byddai'r cyhoedd yn fwy ffyddiog petai ef hefyd yn ceisio sicrhau bod llawer mwy o aelodau bwrdd gyda chefndir mewn gwaith clinigol, ynghyd â phrofiad uniongyrchol a chyfredol o'r gwasanaeth iechyd gwladol fel y mae'n bodoli yn y gogledd? Mae plaid Ysgrifennydd y Cabinet yn hoffi siarad am gwotâu ar fyrddau rheoli o ran rhyw a phethau eraill, ond pam ddim o ran gwybodaeth a phrofiad? Diolch.