Part of the debate – Senedd Cymru am 6:00 pm ar 6 Tachwedd 2018.
Diolch i'r Gweinidog am ddod â'i Bil i'r cyfnod hwn heddiw. Mae UKIP yn cytuno ag egwyddorion cyffredinol y Bil. Rydym wedi siarad yn y gorffennol am ein dymuniad i wahardd ffioedd asiantaethau gosod diangen ac mae'r Bil hwn yn mynd i'r afael â'r mater hwnnw yn rhan o'r byrdwn cyffredinol o'i gwneud yn haws i denantiaid yn y sector rhentu preifat. Oes, mae llawer o ffioedd diangen ar hyn o bryd. Soniodd Leanne Wood am y ffioedd anghymesur, pan godir symiau mawr ar denantiaid am dasgau sy'n costio cymharol ychydig. Rhywbeth sydd efallai hyd yn oed yn waeth na'r ffioedd anghymesur yw'r broblem o ddiffyg tryloywder pan godir tâl ar denantiaid am bethau weithiau ac nid ydyn nhw hyd yn oed yn gwybod am beth y maen nhw'n ei dalu. Felly, mae angen inni fynd i'r afael â'r materion hyn, a dylai'r Bil hwn wneud y ffioedd yn y sector rhentu preifat yn llawer haws i'w rheoli.
Mae'n rhaid inni fod yn wyliadwrus nad oes gormod o reoleiddio, wrth gwrs, ac mae'n rhaid inni gadw llygad ar y canlyniadau anfwriadol posibl. Mae Aelodau eraill wedi sôn am bosibilrwydd codi rhenti. Clywsom gan lawer o wahanol bobl ar y pwyllgor llywodraeth leol yn ein hymchwiliad, fel yr eglurodd ein cadeirydd, John Griffiths, yn gynharach. Ni chododd unrhyw dystiolaeth glir yn ystod yr ymchwiliad yn dangos y cafwyd cynnydd mewn rhent a oedd yn gysylltiedig â diddymu'r ffioedd, ar ôl i'r Alban basio deddfwriaeth debyg yn 2012.
Roedd ychydig o faterion a oedd yn fanion yr oedd angen ymdrin â nhw. Roedd yna broblem ynghylch pasbortio bond sicrhad, a godwyd gennym gyda'r Gweinidog yn ystod yr ymchwiliad. Un broblem sy'n wynebu tenantiaid yw y byddant o bosibl yn dal i aros i'w bond sicrhad gael ei ddychwelyd o'r eiddo y maen nhw'n ei adael ac ar yr un pryd yn gorfod talu'r bond sicrhad ar gyfer yr eiddo y maen nhw'n symud i mewn iddo. Felly, fe'i codwyd gan o leiaf un aelod o'r pwyllgor sef, os mai bwriad y Llywodraeth oedd gwneud bywyd yn haws i denantiaid yn y sector rhentu preifat, yna byddai datblygu rhyw fath o gynllun pasbortio ar gyfer bondiau wedi bod yn rhan o'r Bil i'w chroesawu. Rwy'n gwerthfawrogi bod y Gweinidog wedi dweud bod Llywodraeth Cymru yn edrych ar hyn, ond byddai'n ddiddorol pe gallai ein goleuo ymhellach ar yr agwedd honno heddiw.
Hefyd, hoffem gael rhywfaint o eglurder ar rai o'r argymhellion penodol. Trafododd David Melding, yn fy marn i, rai o'r diffygion yn y Bil yn dda iawn, pan edrychodd ar yr argymhellion penodol, ac roeddwn yn cytuno ag ef ar bob un o'r argymhellion hynny. Mae cynyddu hysbysiadau cosb benodedig—eu dyblu—yn ddatblygiad i'w groesawu, ond, fel y soniodd David, efallai na fydd hynny'n ddigon. Oherwydd os oes gennych landlordiaid neu asiantau â llawer o eiddo, efallai na fydd hynny'n ddigon o rwystr i'w hatal, ac efallai y byddant yn parhau i godi ffioedd yn fwriadol hyd yn oed os ydyn nhw'n wynebu dirwy bosibl o £1,000.
Credaf o bosibl mai argymhelliad 14 yw'r diffyg mwyaf annealladwy yn y Bil, yn ôl yr hyn a welaf i. Ni allaf gofio, Gweinidog, beth ddywedasoch oedd y rheswm pam na allem gael system i orfodi ad-dalu ffioedd asiantaethau gosod diangen. Tybiaf, neu rwy'n cofio rhywbeth, fod rhyw broblem gyfreithiol, ond efallai y gallech chi ein goleuo ni ymhellach ynghylch hynny pan fyddwch yn siarad eto ar y diwedd. Diolch yn fawr iawn.