Arweinydd y tŷ, a gaf i ofyn am ddatganiad llafar gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ar benderfyniad diweddar Llywodraeth Cymru i ddarparu erthyliadau yng Nghymru i fenywod sy'n preswylio fel arfer yng Ngogledd Iwerddon? Fel y byddwch yn ymwybodol, ddydd Gwener y cyhoeddwyd y penderfyniad. Dim ond y bore yma, cefais e-bost gan dros 60 o fenywod sy'n byw yng Ngogledd Iwerddon a ofynnodd i mi godi'r mater hwn ar frys. Mae'r menywod hyn wedi dweud eu bod nhw wedi eu brawychu bod un rhan o'r DU sy'n mwynhau datganoli yn gweithredu i danseilio'r trefniadau datganoledig mewn rhan arall o'r DU, ac maen nhw'n bryderus iawn, a dweud y gwir, fod y penderfyniad i ddarparu erthyliadau wedi'i wneud er gwaethaf y gwrthwynebiad sylweddol a fynegwyd gan fenywod o Ogledd Iwerddon yn ystod yr ymgynghoriad cyhoeddus a gynhaliwyd gan Lywodraeth Cymru ar y mater.

Nawr, deallaf o ddarllen crynodeb o'r ymatebion y cafwyd cyfanswm o 802 o ymatebion i'r ymgynghoriad, ac roedd 788 ohonyn nhw—dros 98 y cant—yn gwrthwynebu cynlluniau Llywodraeth Cymru, a dywed adroddiad yr ymgynghoriad fod cyfran sylweddol o'r ymatebion hynny gan fenywod o Ogledd Iwerddon. Dim ond 14 o gyflwyniadau oedd yn cefnogi cynlluniau'r Llywodraeth, ac ni ddaeth yr un ohonyn nhw gan unrhyw fenyw o Ogledd Iwerddon. Mae hwn yn ymgynghoriad anarferol, wrth gwrs, gan ei fod yn edrych yn unigryw ac yn benodol ar yr effaith ar fenywod sy'n byw mewn awdurdodaeth ddatganoledig arall, a chredaf ei bod hi'n bwysig iawn, pan geir y mathau hyn o ymgynghoriadau—y rhai anarferol hyn—fod barn y menywod yn yr awdurdodaeth honno yn cael ei hystyried. Beth yw pwynt cynnal ymgynghoriadau cyhoeddus os yw canlyniad yr ymgynghoriadau cyhoeddus hynny yn cael ei anwybyddu? Credaf fod y Cynulliad hwn yn haeddu eglurhad gan Ysgrifennydd y Cabinet ynghylch pam y mae wedi anwybyddu barn menywod yng Ngogledd Iwerddon a pham y mae'n teimlo ei bod hi'n briodol tanseilio trefniadau datganoledig mewn rhan arall o'r DU.