8. Dadl Plaid Annibyniaeth y Deyrnas Unedig: Lles Anifeiliaid

Part of the debate – Senedd Cymru am 5:06 pm ar 14 Tachwedd 2018.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Lesley Griffiths Lesley Griffiths Labour 5:06, 14 Tachwedd 2018

(Cyfieithwyd)

Diolch, Lywydd. Mae'n bleser gennyf ymateb i'r ddadl hon ar ran y Llywodraeth. Ni fyddwn yn cefnogi'r cynnig gwreiddiol. Fel y dywedais sawl gwaith, gan gynnwys ddoe yn fy natganiad llafar ar yr un pwnc, ac fel y cefais fy nyfynnu gan Gareth Bennett, buaswn yn ystyried deddfu i sicrhau bod teledu cylch cyfyng ar waith ym mhob lladd-dy yng Nghymru. Fodd bynnag, byddaf yn gweithio yn gyntaf gyda gweithredwyr busnesau bwyd mewn perthynas gefnogol i gyflawni'r un amcan.

Rwyf am ategu ymrwymiadau eraill a wneuthum ddoe mewn perthynas â'r gwaith o barhau i wella safonau lles anifeiliaid yng Nghymru. Mae Llywodraeth Cymru yn ystyried bod lles anifeiliaid yn faes na fyddwn yn cyfaddawdu yn ei gylch. Mae'n uchel iawn ar fy agenda, ac mae'n bwysig dros ben inni gynnal ein safonau a'n disgwyliadau, yn enwedig o ystyried y pwysau a allai ein hwynebu pan fyddwn yn gadael yr Undeb Ewropeaidd. Nid wyf yn cefnogi gwelliant 1 gan y Ceidwadwyr Cymreig unwaith eto am fod yr alwad i wneud teledu cylch cyfyng yn orfodol yn rhy gynnar. Rwy'n ailadrodd: yn y lle cyntaf rwy'n gweithio i gefnogi'r lladd-dai bach a chanolig eu maint yng Nghymru.

Lladd-dai mawr sy'n ymdrin â'r rhan fwyaf o'r anifeiliaid a leddir yng Nghymru ac mae teledu cylch cyfyng ganddynt eisoes, fel, yn wir, sydd gan bob lladd-dy sy'n cyflenwi archfarchnadoedd. I gefnogi fy safbwynt, mae Llywodraeth Cymru wedi cyflwyno'r cynllun buddsoddi mewn busnesau bwyd ar gyfer lladd-dai bach a chanolig i'w galluogi i osod teledu cylch cyfyng a chyflawni gwelliannau eraill i'w busnesau i'w gwneud yn fwy gwydn. Mae'r diwydiant wedi ymateb mewn ffordd gadarnhaol iawn i'r fenter hon, ac mae mwy na dwy ran o dair o'r rhai sy'n gymwys eisoes mewn trafodaethau gyda'n rheolwyr busnes, sy'n dangos sut y mae'r diwydiant, gyda'r cymorth priodol, yn arwain ar wella safonau lles. Roeddwn yn benderfynol o gefnogi lladd-dai llai o faint i'w cynorthwyo i allu lladd anifeiliaid yn nes at y man cynhyrchu, a byddaf yn monitro'r niferoedd sy'n manteisio ar y grant yn ystod y misoedd nesaf.

Rwyf wedi bod yn glir bob amser: dylid lladd anifeiliaid mor agos at y fferm â phosibl. Rwy'n derbyn bod y fasnach anifeiliaid byw yn gyfreithlon ar hyn o bryd, a byddaf yn parhau i sicrhau bod lles anifeiliaid wrth eu cludo ac adeg eu lladd yn parhau i wella yng Nghymru. A hoffwn ddweud wrth Gareth Bennett fod cofnodion yr Asiantaeth Safonau Bwyd yn cadarnhau nad oes unrhyw ladd heb stynio yn digwydd ar hyn o bryd mewn unrhyw ladd-dai yng Nghymru. Mae gan gig coch a gynhyrchwyd yng Nghymru enw da hirsefydlog am ei ansawdd. Ni ellir ennill enw da o'r fath heb gael, a chynnal, safonau iechyd a lles anifeiliaid sy'n gadarn. Mae llawer o'r lladd-dai bach hefyd yn gweithredu siopau cigydd lleol ac yn cynnal bwytai a gwestai lleol, ac rwy'n siŵr y gall pawb gydnabod y cysylltedd a'r gwerth y mae hyn yn ei gynnig i gymunedau gwledig.

Soniodd Andrew R.T. Davies am bwysigrwydd swyddogion gorfodi yn ein hawdurdodau lleol a'n hasiantaethau eraill, ac yn sicr, mae'n bwysig iawn, pan fyddwn yn gweld lles anifeiliaid yn dioddef, ein bod yn ymdrin â'r mater yn gyflym iawn, ac mae'r dyddiau a dreuliais gyda'r RSPCA, er enghraifft, a thîm troseddau gwledig gogledd Cymru, yn fy sicrhau bod hynny'n bendant yn digwydd, ond mae'n bwysig iawn fod capasiti gan awdurdodau lleol ar draws Cymru.

Rydym hefyd yn cyflawni rhaglen waith fawr i ddiffinio cyfres o werthoedd brand cynaliadwy a fydd yn diffinio cynhyrchiant bwyd yng Nghymru o'r dechrau i ben draw'r gadwyn cyflenwi bwyd. Bydd datblygu'r gwerthoedd brand hyn yn caniatáu i gynhyrchwyr yng Nghymru fod yn wahanol i gystadleuwyr rhyngwladol, gan ganiatáu inni gynyddu effaith neges cynaliadwyedd ac ymwybyddiaeth o'n bwyd a'n diod mewn marchnadoedd domestig a rhyngwladol. Mae'n mynd i fod yn gwbl hanfodol i'n llwyddiant parhaus ar ôl inni adael yr Undeb Ewropeaidd.

Mae ymchwil pellach ar y gweill i bennu pa fesurau cynaliadwyedd sy'n bwysig i brynwyr a defnyddwyr y farchnad, a sut y gellir achredu'r cynllun er mwyn iddo gael ei gydnabod fel safon ansawdd ar draws yr holl farchnadoedd.

O ran labelu bwyd, mae'r rheoliadau'n glir ar y wybodaeth sy'n rhaid ei darparu i ddefnyddwyr pan fyddant yn prynu bwyd a sut y dylid cyflwyno'r wybodaeth honno. Fel y soniais ddoe, rhaid i labeli pob cynnyrch porc, cig oen, cig gafr a dofednod ffres, wedi'u hoeri ac wedi'u rhewi gynnwys tarddiad, sy'n golygu gorfodaeth i labelu'r man lle magwyd, a lle lladdwyd yr anifail y daeth y cig ohono. Mae angen i unrhyw newidiadau i ddeddfwriaeth labelu bwyd a diod fod yn seiliedig ar dystiolaeth gan gadw mewn cof hefyd sut y caiff bwyd a diod eu masnachu a'u defnyddio o fewn y farchnad gyfan.

Cynhaliodd y Pwyllgor Lles Anifeiliaid Fferm adolygiad o lenyddiaeth, ac mae prosiect a ariennir ar y cyd drwy Brydain yn mynd rhagddo ar les anifeiliaid wrth eu cludo. Cyflwynir y canfyddiadau i'r Pwyllgor Lles Anifeiliaid Fferm, ac maent yn darparu cyngor gwyddonol annibynnol, nid yn unig i ni, ond i Loegr a'r Alban hefyd.

Rwy'n cefnogi gwelliant 3 gan Neil McEvoy. Unwaith eto, soniais am hyn ddoe yn y datganiad llafar—gofynnais i fy swyddogion archwilio sut y gallai'r gwaharddiad ar werthiannau gan drydydd parti ddatrys pryderon yr Aelodau a'r cyhoedd. Mae gwybodaeth am y gadwyn gyflenwi cŵn bach yn arbennig o bwysig yn y broses hon, rwy'n credu. Mae'n gwbl hanfodol ein bod yn mynd i'r afael â gwraidd unrhyw bryderon lles wrth wneud newidiadau i'r ddeddfwriaeth, a soniais ddoe y byddaf yn lansio ymgynghoriad yn y flwyddyn newydd.

Mae fy swyddogion yn gweithio'n agos gyda rhanddeiliaid allweddol ac awdurdodau lleol hefyd i sicrhau bod gennym dystiolaeth a data perthnasol. Byddant hefyd yn cysylltu â DEFRA a Llywodraeth yr Alban i sicrhau synergedd rhwng dulliau gweithredu er mwyn cyflawni gwelliannau real a pharhaol. Mae'r farchnad cŵn bach wedi'i gyrru gan y galw, a gall dalu'n dda iawn i fridwyr a gwerthwyr, ac mae perchnogaeth gyfrifol ar anifeiliaid anwes yn dechrau gyda chyrchu cyfrifol. Felly, rwy'n falch iawn o gael y cyfle unwaith eto yr wythnos hon i atgyfnerthu safbwynt Llywodraeth Cymru ar y materion hyn, ac i ailadrodd bod iechyd a lles anifeiliaid yn flaenoriaeth i Lywodraeth Cymru. Diolch.