Part of the debate – Senedd Cymru am 3:56 pm ar 14 Tachwedd 2018.
Rwy'n cydnabod yn llawn y problemau sy'n wynebu Llywodraeth Cymru yn hyn o beth. Credaf fod dweud nad ydym yn gwybod unrhyw beth yn mynd ychydig pellach—[Torri ar draws.] Un funud. Rwyf wedi cymryd un ymyriad. Nid ydym yn gwybod popeth, ond mae dweud nad ydym yn gwybod unrhyw beth o gwbl yn anghywir yn fy marn i. Gallwn amcangyfrif yn union—nid yn union, ond gallwn amcangyfrif sut olwg fydd ar y system o bosibl, felly mae'n rhaid gwneud gwaith penodol. Rwy'n siŵr fod Ysgrifennydd y Cabinet yn ymwybodol o hynny a bod swyddogion yn bwrw ymlaen â'r gwaith; yn sicr, pan oeddem yn gwrando ar y dystiolaeth, roeddent i'w gweld yn ymdrin â rhai o'r materion sy'n peri pryder.
Gan droi at bennod 3 a diwygio fformiwla Barnett, wel, wrth gwrs, rydym wedi bod yn siarad am hyn ers amser maith iawn, ond mae'n fwy arwyddocaol bellach gan fod Brexit ar y gorwel. Mae argymhelliad 2 yn argymell
'y dylai Llywodraeth Cymru weithio gyda Llywodraeth y Deyrnas Unedig a gweinyddiaethau datganoledig eraill i ddatblygu dewis amgen hirdymor cynaliadwy yn lle fformiwla Barnett, sy’n dyrannu cyllid ar draws y Deyrnas Unedig yn seiliedig ar angen.'
Wrth wraidd hyn y mae'r farn gyffredin y bydd fformiwla Barnett yn anaddas ar gyfer dyrannu dyraniadau cyllid yn y dyfodol.
Felly, ydym, rydym wedi dod yn bell. Mae gennym y fframwaith cyllidol a llawr Barnett, ac rydym wedi cael addasiadau i fformiwla Barnett a fydd yn helpu yn y tymor byr i'r tymor canolig, ond roedd y pwyllgor yn cydnabod bod angen adolygiad llawn o fformiwla Barnett yn fwy hirdymor, yn enwedig ar ôl Brexit. Nododd y Sefydliad Astudiaethau Cyllid nad yw'r fformiwla yn ystyried gwahaniaethau yn yr angen am gyllid neu dwf yn y boblogaeth ac os caiff ei defnyddio i bennu cyllid, gallai fod yn anfanteisiol tu hwnt i Gymru.
Cyflwynwyd gwahanol opsiynau a roddodd gryn dipyn i'r pwyllgor gnoi cil arno. Un dewis amgen fyddai'r fformiwla mynegai y pen a ddefnyddir yn yr Alban neu fel arall, efallai y bydd Llywodraeth y DU a Llywodraeth Cymru am ddyrannu arian mewn ffordd wahanol eto gan ddefnyddio trefniadau neilltuo cyllid a newidiadau mynegeio dros amser.
Rwy'n sylweddoli fod fy amser wedi dod i ben, ddirprwy Gadeirydd, ond mae wedi bod yn bleser cael bod yn rhan o'r ddadl hon, a hefyd i fod yn rhan o ymchwiliad y pwyllgor i hyn. Mae'n faes pwysig iawn, ac edrychaf ymlaen at glywed beth sydd gan yr Aelodau eraill i'w ddweud.