Part of the debate – Senedd Cymru am 4:26 pm ar 14 Tachwedd 2018.
Diolch fawr iawn i bawb sydd wedi cymryd rhan mewn dadl sydd wedi bod yn gydsyniol, fel yr adroddiad ei hun. Roeddwn yn falch iawn ar ran y Llywodraeth o allu cefnogi pob un o argymhellion yr adroddiad. Yn fwyaf arbennig ac amlwg rydym yn cefnogi argymhelliad trosfwaol yr adroddiad i barhau i negodi â Llywodraeth y DU er mwyn sicrhau nad yw Cymru geiniog ar ei cholled yn sgil Brexit. Fel y dywedodd eraill, dyna addewid a wnaed i bobl Cymru yn ystod ymgyrch y refferendwm, a rhaid i Lywodraeth y DU wireddu'r addewid hwnnw.
Nawr, Ddirprwy Lywydd, rwyf bob amser yn y Siambr wedi cydnabod gwerth ymrwymiad Canghellor y Trysorlys i raglenni presennol. Mae'r sicrwydd y mae wedi'i roi wedi bod yn ddefnyddiol yn ddi-os i gynnal diddordeb ac ymrwymiad i'r rhaglen honno, ond wrth i'r wythnosau a'r misoedd fynd heibio, mae'n destun gofid mawr, fel y dywedodd David Rees, nad ydym ronyn yn gliriach ynglŷn â bwriadau Llywodraeth y DU y tu hwnt i 2021. Mae'r oedi yn yr adolygiad o wariant nes y flwyddyn nesaf yn golygu ei bod hi'n mynd i fod hyd yn oed yn fwy anodd cynllunio'n effeithiol ar gyfer ein dyfodol y tu allan i'r Undeb Ewropeaidd ac i gefnogi ffyniant ledled Cymru.
Cyfeiriwyd droeon at werth y rhaglenni i Gymru yn ystod y ddadl. Cyfeiriodd Caroline Jones at yr arian a gawn ar gyfer cronfeydd strwythurol a buddsoddi o Ewrop sy'n werth tua £370 miliwn bob blwyddyn i Gymru. Gwnaeth John Griffiths gyfraniad hynod bwysig, rwy'n meddwl, a oedd yn ein hatgoffa, yn ogystal â'r arian a gawn drwy'r cronfeydd strwythurol a'r arian a gawn i gefnogi amaethyddiaeth yng Nghymru, fod yna gyfres o raglenni eraill pwysig iawn i'w cael gan yr Undeb Ewropeaidd—Erasmus+, Horizon 2020, y rhaglen gydweithredu rhyngdiriogaethol, Ewrop Greadigol, ac fel y dywedodd John y prynhawn yma, y rhaglen LIFE. Mae pob un o'r elfennau hynny o arian Ewropeaidd wedi gwneud daioni enfawr yma yng Nghymru ac wedi galluogi Cymru i chwarae rhan ar y llwyfan Ewropeaidd. Pan ddywedwn na ddylai Cymru fod geiniog ar ei cholled, yr hyn a olygwn yw parhau mynediad at y rhaglenni hynny a'r hyn a gynigiant i Gymru, fel y mae'r adroddiad yn ei wneud, er enghraifft, drwy dynnu sylw at bwysigrwydd Banc Buddsoddi Ewrop i ni yma.
Mae'n hanfodol, felly, fod Llywodraeth y DU nid yn unig yn cadarnhau cyllid newydd i Lywodraeth Cymru er mwyn diogelu bywoliaeth ein busnesau, ein pobl a'n cymunedau, ond hefyd ein bod yn cadw'r cyfrifoldeb a fu yma yn y Cynulliad ers ei sefydlu yn 1999 am benderfynu ar y ffordd orau o ddefnyddio'r arian hwnnw gyda'n partneriaid yma yng Nghymru.
Rydym wedi nodi ein safbwynt polisi yn 'Buddsoddi rhanbarthol yng Nghymru ar ôl Brexit'. Cafodd ei ddatblygu drwy ddeialog agos ac agored gyda rhanddeiliaid ac mae'n cynnwys yr atebion 'gwnaed yng Nghymru' y mae'r Aelodau wedi cyfeirio atynt y prynhawn yma. Rwy'n ddiolchgar iawn i'r pwyllgor am ei gefnogaeth i'r safbwynt polisi sylfaenol hwn.
Clywsom lawer y prynhawn yma am gronfa ffyniant gyffredin y DU. Efallai nad dyna oedd rhai o eiliadau mwy cydsyniol ein dadl. Gadewch imi ddweud o'm rhan i nad oes fawr 'yn gyffredin' amdani, yn yr ystyr nad ydym yn gwybod y nesaf peth i ddim am y cynlluniau sydd gan Lywodraeth y DU ar gyfer y gronfa. Rydym yn codi'r mater yn rheolaidd tu hwnt. Fe'i codais yng nghyfarfod diwethaf y Gweinidogion cyllid â'r Trysorlys, gyda chefnogaeth gadarn Llywodraeth yr Alban. Cododd Prif Weinidog Cymru'r mater gyda'r Dirprwy Brif Weinidog a Phrif Weinidog yr Alban yn y Cyngor Prydeinig-Gwyddelig dros y penwythnos. A dweud y gwir, Ddirprwy Lywydd, rydym yn cael mwy o lwyddiant gyda Gweinidogion y DU nad ydynt yn cynrychioli Cymru yn Llywodraeth y DU nag a gawn drwy'r Ysgrifennydd Gwladol ei hun, sydd, fel y dywedodd Mick Antoniw, yn gyson yn bychanu Cymru mewn ymgais ofer i chwyddo ei rôl ei hun yn Llywodraeth y DU.
Rydym yn gwrthod yn llwyr unrhyw syniad o gronfa ffyniant gyffredin yn y DU a fyddai'n mynd amddifadu Cymru o gyllid neu'r hawl i wneud penderfyniadau. Rhaid gwireddu'r addewidion mynych y byddai Brexit yn arwain at gynyddu pwerau'r sefydliad hwn drwy weithrediad tra ymarferol unrhyw drefniadau ariannu yr ochr arall i'r Undeb Ewropeaidd. Ategwyd hynny yr wythnos hon, Ddirprwy Lywydd, mewn adroddiad gan y pwyllgor seneddol hollbleidiol ar y mater hwn, a ddywedodd, unwaith eto, fod yn rhaid i'r arian sy'n mynd i Gymru ac i'r Alban o ganlyniad i'n haelodaeth o'r Undeb Ewropeaidd lifo i Gymru ac i'r Alban yn y dyfodol, a rhaid i'r broses o benderfynu ar y ffordd orau o ddefnyddio'r buddsoddiadau hynny fod mor agos ag y bo modd at ble mae'r penderfyniadau hynny'n cyfrif.