Part of the debate – Senedd Cymru am 2:21 pm ar 27 Tachwedd 2018.
Arweinydd y tŷ, a gaf i ofyn am ddatganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet dros Iechyd a Gwasanaethau Cymdeithasol ynghylch meddygfeydd teulu, os gwelwch yn dda? Fel y byddwch yn ymwybodol, mae meddygon teulu sy'n gontractwyr annibynnol hefyd yn berchen ar eu hadeiladau eu hunain yn draddodiadol, a chofiaf yn dda, yn feddyg teulu ifanc, y disgwylir ichi gael yr hyn sydd, yn effeithiol, yn ail forgais ar feddygfa deulu ar yr un pryd â morgais ar eich cartref teuluol.
Nawr, yn ddiweddar, rwyf wedi cael sylwadau i'r perwyl, pan rydych chi'n gwibio 20 i 30 mlynedd yn eich blaen, pan fo meddygon teulu yn ymddeol, neu'n ymddeol yn gynnar, neu'n symud yn eu blaenau, gan adael y meddygon teulu sy'n weddill gydag adeilad sy'n anodd ei werthu yn aml, gydag ecwiti negyddol a chosbau adbrynu cynnar, bod modd cael colledion ariannol enfawr yn ystod y cyfnod anodd hwn. Ac mae pobl yn meddwl tybed pam nad yw meddygon teulu yn dymuno bod yn gontractwyr annibynnol sy'n berchen ar eu meddygfeydd eu hunain mwyach.
Nawr, mae gan y GIG yn Lloegr system iawndal ar gyfer meddygon teulu mewn amgylchiadau tebyg. Meddygon teulu sydd wedi rhoi oes o wasanaeth i'w cymunedau sy'n wynebu colledion ariannol enfawr os mai nhw yw'r rhai olaf mewn meddygfa deulu ar ôl i'r partneriaid eraill adael. Nid ydym ni'n disgwyl i feddygon ymgynghorol mewn ysbytai fod â chyfran ariannol orfodol yn eich ysbyty cyffredinol dosbarth arferol neu ganolfan gofal arbenigol trydyddol, a byddwn yn gwerthfawrogi datganiad gan Ysgrifennydd y Cabinet i egluro pethau. Diolch yn fawr iawn.