Wrth ddymuno 2019 newydd hapus iawn i bawb, a chroesawu fy nghyd-Aelod i'w swydd newydd, a gaf i ofyn am ddadl ar y rhagolygon cymdeithasol ac economaidd ar gyfer Cymru yn 2019, yng ngoleuni dadansoddiad Sefydliad Bevan a gyhoeddwyd ar ddydd Calan? Roedden nhw’n gweithio'n galed iawn yn wir. Mae'n tynnu sylw at yr effaith ddigalon a ddaw gydag ansicrwydd Brexit, wrth gwrs, ond beth bynnag am hynny, rwyf eisiau rhoi’r trychineb posib y mae'n ei ddatgan ar gyfer Brexit heb gytundeb o’r neilltu am eiliad. Mae'n tynnu sylw at y ffaith, lle ceir twf economaidd yn y flwyddyn i ddod, na fydd bob amser yn cyrraedd y rhannau hynny o Gymru sydd ei angen fwyaf, lle ceir pellter oddi wrth farchnadoedd llafur bywiog, lle bo seilwaith trafnidiaeth yn brin, neu lle bo sgiliau a pharodrwydd am waith yn llai datblygedig. Mae croeso i'r rhagolwg am gynnydd cymedrol mewn cyflogau, ond hefyd, rhagwelir y bydd yr enillion hyn yn cael eu gwrthbwyso'n gyflym iawn gan y cynnydd mewn costau byw, o fwyd a thocynnau trên i filiau ynni a rhent. I'r bobl ar waelod y sbectrwm incwm, rhagwelir y bydd 2019 yn edrych hyd yn oed yn fwy anodd, gyda rhewi cyfraddau budd-daliadau yn golygu trafferthion i dalu am bethau hanfodol, felly gallai tlodi ddwysáu. 

Nawr, fel Llywodraeth Cymru a Chynulliad Cenedlaethol, mae angen inni brofi bod y pethau hyn a rhagfynegiadau eraill Sefydliad Bevan yn anghywir fel bod diweithdra ymhlith pobl ifanc yn y Cymoedd yn gostwng yn ddramatig, ac y bydd popeth o fewn ein pŵer yn cael ei wneud i fynd i'r afael â thlodi plant a theuluoedd a thlodi mewn gwaith, ac mai’r unig bethau segur fydd y banciau bwyd, nid y bobl. Nawr, mae gennym gyfle, oherwydd bod maniffesto ar gyfer arweinyddiaeth y Prif Weinidog yn cyflwyno cynlluniau uchelgeisiol ar gyfer yr economi, digitaleiddio, yr economi sylfaenol, partneriaethau cymdeithasol, tai, trafnidiaeth a theithio, cydraddoldeb, tlodi plant a mwy. Dyma sail dda ar gyfer rhwystro rhagfynegiadau 2019 y Sefydliad Bevan, ond mae hefyd yn caniatáu ailaddasiad mwy sylfaenol o'r model cymdeithasol ac economaidd yng Nghymru. Felly, byddai croeso i ddadl gynnar ar sut y mae'r Llywodraeth hon, er gwaethaf heriau Brexit a chynffon hir y sgorpion cyni, yn codi pob rhan o Gymru, yn dod â ffyniant a chyfiawnder cymdeithasol ac economaidd i'r lliaws, nid i'r ychydig yn unig.