Cwestiynau Heb Rybudd gan Lefarwyr y Pleidiau

Part of 1. Cwestiynau i'r Gweinidog Addysg – Senedd Cymru am 1:53 pm ar 9 Ionawr 2019.

Danfonwch hysbysiad imi am ddadleuon fel hyn

Photo of Bethan Sayed Bethan Sayed Plaid Cymru 1:53, 9 Ionawr 2019

(Cyfieithwyd)

Diolch am eich ateb, wrth gwrs, ond credaf y byddai llawer o'r prifysgolion yn ateb hynny drwy ddweud bod angen cymorth brys arnynt gan eu bod yn gwneud y toriadau hynny ar hyn o bryd, ac y byddai unrhyw ymyriad y gallwch ei wneud fel Gweinidog yn cael croeso.

Hoffwn droi, yn olaf, at Brifysgol Abertawe a phroblemau llywodraethu ym maes addysg uwch. Ddoe, gofynnodd fy nghyd-Aelod Helen Mary Jones gwestiwn busnes mewn perthynas â hyn a dywedwyd wrthi na allai Llywodraeth Cymru wneud sylwadau ar ymchwiliad sydd ar y gweill. Nawr, dywedodd llefarydd ar ran Prifysgol Abertawe wrth y BBC ddoe fod ymchwiliad trylwyr wedi'i gynnal cyn yr ataliadau dros dro, ond yn yr un datganiad, dywedodd fod ymchwiliad ar y gweill. Felly, pa un sy'n wir? A allwch egluro hynny yma heddiw? Mae'r is-ganghellor ei hun wedi dweud na ddarparwyd unrhyw dystiolaeth berthnasol iddo cyn iddo gael ei atal a bod yma dramgwydd difrifol yn erbyn y drefn briodol. Dyma is-ganghellor uchel ei barch ers 15 mlynedd sydd wedi'i atal o'i swydd. Fe'i gwaharddwyd o'i gartref, sef y man y dywed rheolau'r brifysgol yw ei gartref—mae gofyn iddo fyw ynddo. Rwyf wedi clywed bod y broses o ymchwilio wedi dod i stop ac nad oes llawer yn digwydd o gwbl, ac rwyf hefyd wedi clywed bod dicter a phryder ynghylch y ffordd y cyflawnwyd hyn oll. Rydym yn sôn am sefydliad pwysig yma yn Abertawe, sy'n dod â manteision economaidd di-ben-draw i'r ardal o ran y gwaith sydd wedi bod yn mynd rhagddo yn yr ysgol reolaeth, er enghraifft, dros yr ychydig flynyddoedd diwethaf. Rydym hefyd wedi gweld bod llys y brifysgol wedi'i ohirio. Pam fod elfen lywodraethu'r brifysgol yn cael ei gohirio ar fyr rybudd, heb ddweud pam wrth Aelodau'r Cynulliad?

Yn bersonol, ni chredaf ei bod yn ddigon da ichi ddweud nad oes gennych unrhyw sylwadau i'w gwneud. Beth y bwriadwch ei wneud i ddwyn y sefydliadau hyn i gyfrif er mwyn sicrhau y cedwir at y broses lywodraethu yn briodol ac y gellir rhoi sicrwydd inni fod cyllid Cyngor Cyllido Addysg Uwch Cymru yn cael ei wario yn y ffordd iawn a phriodol, fel y gall pob un ohonom yma ddwyn y Llywodraeth hon a'r sector prifysgolion i gyfrif? A oes angen diwygio llywodraethiant prifysgolion yma yng Nghymru?