Gyda hyn mewn golwg, fe nodaf yn fyr y gwaith a wneir yn y meysydd allweddol a gafodd sylw gan y pwyllgor yn ei adroddiad, gan adeiladu, wrth gwrs, ar y materion a godwyd yn y ddadl ar adroddiad Holtham ar dalu am ofal, a arweiniwyd gan fy nghyd-Aelod y Gweinidog iechyd ddoe, sy'n amlinellu un ffordd bosibl ymlaen.

Mae gofalwyr anffurfiol, yr aelodau teuluol a'r ffrindiau sy'n darparu gofal ar sail barhaus, yn chwarae rôl hanfodol wrth gefnogi pobl yn ddiweddarach mewn bywyd, a chredaf fod cyfraniad Dai Lloyd yn arbennig wedi ein hatgoffa o hynny'n rymus iawn.

Cyflawnir argymhelliad y pwyllgor i gynnal adolygiad o asesiadau gofalwyr drwy werthusiad o effaith ein Deddf gwasanaethau cymdeithasol a llesiant. Dechreuodd hwn ym mis Tachwedd a bydd yn cynnwys ymgysylltu â gofalwyr eu hunain. Bydd yn ystyried pa effaith y mae'r Ddeddf yn ei chael ar ofalwyr anffurfiol a beth sydd wedi newid ers i'r Ddeddf ddod i rym. Bydd yn nodi i ba raddau y mae'r Ddeddf yn hwyluso'r cymorth hanfodol sydd ei angen arnynt i barhau i ofalu ac a fydd angen unrhyw welliannau pellach. Yn ogystal, rydym yn cynnal ymgyrch gyhoeddusrwydd fawr i godi ymwybyddiaeth o'r Ddeddf, ac elfen benodol ohoni fydd sicrhau bod gofalwyr anffurfiol yn ymwybodol o'u hawliau ac yn cael eu hannog i ofyn am wybodaeth ac asesiad gofalwyr lle y gallai fod angen amdano.

Heb weithlu gofal cymdeithasol profiadol wedi'i hyfforddi'n briodol, bydd unrhyw ymgais i weithredu gwelliannau neu wella ansawdd yn ofer, a chredaf fod cyfraniad cadeirydd y pwyllgor wedi cydnabod hyn yn dda. Roedd y pwyllgor yn cydnabod hyn yn llawn wrth argymell ein bod yn blaenoriaethu'r gwaith o ddatblygu strategaeth ar gyfer y gweithlu gofal cymdeithasol. Ymrwymodd Llywodraeth Cymru i hyn yn 'Cymru Iachach: ein Cynllun Iechyd a Gofal Cymdeithasol', a gweithredu amrywiaeth o fesurau gwella'r gweithlu. Mae'r rhain yn cynnwys rheoliadau i wella telerau ac amodau drwy leihau'r defnydd o gontractau dim oriau, cyfres o gymwysterau iechyd a gofal cymdeithasol i ddarparu llwybr gyrfa clir, a chyflwyno cofrestru i adlewyrchu ein hymrwymiad i broffesiynoli'r gweithlu.

Yn uchel ar ein hagenda, mae cyllid hirdymor ar gyfer gofal cymdeithasol, sy'n ganolog i'w gynaliadwyedd. Pwysleisiodd y pwyllgor y galw cynyddol am ofal y gallem ei weld yn y dyfodol gan boblogaeth sy'n heneiddio a'r her y mae hyn yn ei chreu. Oherwydd yr her hon, rydym wedi blaenoriaethu gofal cymdeithasol yn ein strategaeth 'Ffyniant i Bawb', sy'n ymrwymo i ddatblygu modelau ariannu arloesol i ateb y galw disgwyliedig. Fe fyddwch yn gwybod o'r ddadl ddoe am ein hymrwymiad i archwilio opsiynau ar gyfer trethi newydd yng Nghymru, gan gynnwys ardoll gofal cymdeithasol bosibl, i godi arian ychwanegol. Yr argymhellion hyn sy'n sail i waith ein grŵp rhyng-weinidogol ar dalu am ofal cymdeithasol, a sefydlwyd yr haf diwethaf a'i orchwyl yw darparu'r safbwynt polisi i'r ystyriaethau ariannol hyn. Mae ei waith ar gam cynnar ond byddwn yn mynd ati'n gyflym eleni i sicrhau safbwynt gwybodus ar hyfywedd ardoll, er enghraifft, ac a allai wireddu'r manteision a ragwelwn.

Credaf fod cyfraniad Nick Ramsay yn benodol wedi amlinellu pa mor heriol yw'r agenda hon a pha mor fawr yw rhai o'r cwestiynau sy'n rhaid inni fynd i'r afael â hwy, ac rwy'n cytuno'n llwyr â Nick y byddai datblygu rhyw fath o gonsensws trawsbleidiol yn ffordd dda ymlaen, oherwydd mae hon yn her a fydd yn wynebu pob un ohonom, ni waeth beth yw ein pleidiau. A gwn fod yr ysgrifennydd iechyd a minnau'n awyddus iawn i wrando ar y pleidiau eraill a'u syniadau ac edrych gyda'n gilydd ar y ffordd ymlaen. A rhaid imi ddweud hefyd fy mod yn croesawu'r ffordd y mae'r Aelodau'n ymwneud â'r agenda wirioneddol bwysig hon.

Felly, ochr yn ochr â hyn byddwn yn ymgysylltu â'r cyhoedd ynglŷn â'u safbwyntiau ar dalu am ofal a goblygiadau hynny iddynt hwy. Ac fel yr argymhellodd y pwyllgor yn briodol, mae angen inni gynnal ymgysylltiad o'r fath, ac yn fuan byddwn yn ystyried cynnig i gynnal ymgyrch i godi ymwybyddiaeth er mwyn sicrhau bod pobl yn deall pwysigrwydd gofal cymdeithasol a'r system sydd ar waith ar hyn o bryd. A chyfeiriodd Cadeirydd y pwyllgor yn ei araith at y dryswch cyffredinol sy'n bodoli ar hyn o bryd mewn perthynas â thalu am ofal.

Credaf y bydd y gwaith hwn yn paratoi'r ffordd ar gyfer ymgysylltiad wedi'i dargedu ar yr opsiynau i godi arian ychwanegol wrth i'r opsiynau hyn ddatblygu, ac yn sicr, cawsom ein hatgoffa gan Mark Isherwood o bwysigrwydd rhoi'r unigolyn wrth wraidd y penderfyniadau hyn.

Yn olaf, mewn ymateb i un argymhelliad penodol, rwy'n falch o gadarnhau bod ein hymrwymiad yn 'Symud Cymru Ymlaen' i gynyddu'r cyfalaf y gall pobl mewn gofal preswyl ei gadw heb orfod talu am eu gofal wedi'i gwblhau. Ymrwymiad ydoedd i godi'r ffigur o £24,000 i £50,000 yn ystod tymor y Cynulliad hwn. Ar hyn o bryd mae'r swm yn £40,000 a bwriadwn ei godi i'r £50,000 llawn o fis Ebrill ymlaen. I helpu i weithredu hyn, rydym wedi cyhoeddi £7 miliwn y flwyddyn pellach yn y setliad llywodraeth leol o 2019-20, gan gynyddu'r cyllid gweithredu cyffredinol a ddarperir i i £18.5 miliwn y flwyddyn. Fel yr argymhellodd y pwyllgor, byddwn yn parhau i fonitro er mwyn sicrhau bod yr arian hwn yn ddigon i alluogi awdurdodau i gyflawni eu dyletswyddau gofal cymdeithasol, ac edrychaf ymlaen at barhau'r trafodaethau a gawsom dros y ddeuddydd diwethaf. Diolch.