Part of the debate – Senedd Cymru am 4:54 pm ar 9 Ionawr 2019.
Diolch, Lywydd. Hoffwn ddiolch i'r holl Aelodau am gymryd rhan yn y ddadl hon y prynhawn yma. Credaf fod yr holl Aelodau, neu nifer o'r Aelodau o leiaf—yn enwedig Vikki Howells a David Rowlands—wedi canolbwyntio eu cyfraniadau ar yr argymhellion na chafodd eu derbyn gan y Llywodraeth. Diolchodd Oscar Asghar i'r cyn-aelod Mark Isherwood am ei waith ar yr ymchwiliad. Rwy'n ategu hynny'n llwyr hefyd, ond er tegwch, hoffwn ddiolch i gyn-aelodau eraill hefyd, gan gynnwys Lee Waters, am eu cyfraniad i'n hymchwiliad ac i'n gwaith yn ogystal. Wrth gwrs, Lee Waters bellach yw Dirprwy Weinidog yr Economi a Thrafnidiaeth a gwn y bydd yn gweithio'n galed i geisio perswadio'r Gweinidog y dylai ein hargymhellion—ei argymhellion ef yn wir—na chafodd eu derbyn fod wedi cael eu derbyn. A dylwn sôn am Adam Price yn ogystal gan ei fod yntau hefyd yn aelod o'r pwyllgor yn ystod yr amser hwn, a soniodd lawer am yr ap y cyfeiriodd y Gweinidog ato yn rhan olaf ei gyfraniad, yn ogystal ag un o'n hargymhellion.
Cafwyd ychydig o wawdio ar ein cystadleuaeth ffotograffig, fel y crybwyllodd Rhun, ond i raddau helaeth roedd yr ymateb yn ganmoliaethus. Ac roedd peth o'r gwawd yn ddefnyddiol yn wir. Anfonodd rhai o fy etholwyr luniau ataf heb eu cyflwyno'n ffurfiol. Mae gennyf un llun o rywun yn pysgota mewn twll yn y ffordd, yn eistedd yno ar eu cadair gyda'u gwialen bysgota'n diflannu i'r twll o'u blaen. Ond wrth gwrs, fe wnaeth ein cystadleuaeth greu trafodaeth ac roedd hynny'n arbennig o ddefnyddiol yn fy marn i. A hoffwn ddiolch i bawb a wnaeth gyflwyno ffotograffau ac a rannodd eu lluniau gyda ni yn yr ymchwiliad hwn. Hoffwn ddiolch hefyd i staff cefnffyrdd Llywodraeth Cymru a ofynnodd inni rannu manylion am y tyllau gwaethaf a ddaeth i law rhag ofn nad oeddent yn ymwybodol ohonynt.
Roedd atgyweirio cyn adeiladu yn fater y soniodd nifer o'r Aelodau yn ei gylch yn ystod eu cyfraniadau, a chredaf fod hon yn neges bwysig i gymunedau ac i wleidyddion, y dylai adeiladu rhagor o ffyrdd fod yn ddewis olaf yn hytrach na dewis cyntaf.
Cyfeiriodd y Gweinidog yn ei ymateb at argymhelliad 4 mewn perthynas â chyllidebu a chyllidebu mwy hirdymor ar gyfer awdurdodau lleol ac asiantaethau cefnffyrdd. Rwy'n clywed eich sylwadau. Gwn fod y Gweinidog yn cydymdeimlo â'r hyn a awgrymwn, er na dderbyniwyd yr argymhelliad hwnnw, ac rwy'n deall y pwyntiau y mae'n ei wneud. Ond rwy'n credu, a hoffwn ailadrodd unwaith eto, fod cynllunio mwy hirdymor a chyllidebu mwy hirdymor yn caniatáu penderfyniadau ac arbedion gwell yn hirdymor. Ond unwaith eto, rwy'n gobeithio y bydd eich Dirprwy Weinidog yn eich perswadio ynglŷn â'r ddadl honno wrth i amser fynd yn ei flaen.