Yn amlwg, oni bai y ceir estyniad i erthygl 50, 29 Mawrth yw'r dyddiad y byddwn ni'n gadael yr Undeb Ewropeaidd a dyna oedd y dyddiad erioed. Y cwestiwn yw ar ba sail y bydd hynny'n digwydd? Rwy'n ofni bod y syniad o adael heb gytundeb dim ond yn un posibilrwydd o nifer y gallem ni gynllunio ar ei gyfer yn lol botes. Y gwir amdani yw bod gadael heb gytundeb yn newyddion drwg iawn i Gymru ac yn newyddion drwg iawn i'r Deyrnas Unedig. Mae hyd yn oed rhagamcanion economaidd y Llywodraeth ei hun yn dweud hynny wrthych chi, ac rydym ni'n wynebu economi sydd 10 y cant yn llai na'r hyn y byddai wedi bod mewn sefyllfa o 'dim cytundeb'. Nid  ystadegyn yn unig mo hynny. Swyddi pobl, bywoliaeth pobl, busnesau pobl ac ati yw hynny. [Torri ar draws.] Nid codi bwganod mo hynny. Mae ffigurau'r Llywodraeth ei hun yn dweud wrthym ni y bydd niwed economaidd yn sgil y canlyniad hwnnw. Felly, nid yw hyn ynglŷn ag un sefyllfa fodelu pryd y bydd cynlluniau yn gallu ymdrin â hi yn ei chyfanrwydd. Yr hyn yr ydym ni'n ei wneud yw gwneud yn siŵr bod y cynlluniau yr ydym ni'n gallu eu gwneud—naill ai yma yng Nghymru ar ein pen ein hunain, neu drwy gydweithio â Llywodraeth y DU a'r gweinyddiaethau datganoledig eraill—yn cael eu rhoi ar waith. Ac, wrth i'r tebygolrwydd o Brexit 'dim cytundeb' ddod yn fwy amlwg, mae ein paratoadau wedi dwysáu i ymdrin â hynny. Ond rwyf eisiau bod yn gwbl glir: nid yw unrhyw faint o gynllunio a pharatoi yn mynd i allu lliniaru'r niwed y byddai Brexit 'dim cytundeb' yn ei achosi i Gymru ac i'r Deyrnas Unedig. Dyna'r gwir amdani mae arna i ofn.

Ynglŷn â'r cwestiwn o gyfathrebu, bydd yn bwysig i ni yn ystod yr wythnosau nesaf i wneud yn siŵr bod y Cynulliad yn cael gwybod am ddatblygiadau ac yn cael y cyfle, yn amlwg, i ddwyn Gweinidogion i gyfrif yn hynny o beth. Mae arnaf i ofn na wnes i ymateb i'r sylw a wnaeth Huw Irranca-Davies ar ddiwedd ei gwestiwn. Felly, oherwydd ei fod yn ymwneud â chyfathrebu, fe hoffwn i gyfeirio at hynny nawr hefyd. Soniais yn fy natganiad am y porth Paratoi Cymru a fydd yn cael ei lansio dros yr ychydig ddyddiau nesaf. Amcan hynny yw darparu un ffynhonnell awdurdodol a chynhwysfawr o wybodaeth fel y gall pobl yng Nghymru ddeall beth mae Llywodraeth Cymru yn ei wneud o ran paratoi, a bydd yn cynnwys deunydd gan Lywodraeth y DU pan fydd hynny'n rhoi darlun llawnach. Rydym ni eisiau gwneud yn siŵr y caiff hynny ei ddarparu mewn ffordd amserol, ond sydd hefyd yn ystyried y cyd-destun, ac sydd mewn ffordd yn ystyried gohebiaeth gan Lywodraeth y DU ac eraill hefyd.