Part of the debate – Senedd Cymru am 3:54 pm ar 23 Ionawr 2019.
Mae'n hollol gywir. Mae unrhyw wahaniaethu ar sail oedran yn rhywbeth na ddylem ei oddef, ond yn anffodus, mae gormod o bobl yn cael rhwydd hynt i wneud hynny. Credaf y bydd canfyddiad y gall fod peth teyrngarwch llwythol gwleidyddol ar waith yma. Ni allaf warantu mai dyna fydd y canfyddiad, ond credaf y bydd rhai pobl yn ei weld felly. Dyna sy'n cael ei awgrymu yn sicr, rwy'n credu, gan y ffaith bod un blaid ag ymagwedd wahanol i'r lleill. Ac roeddwn yn gefnogol iawn i'r angen i wneud pethau ar yr agenda hawliau ehangach, a dyna pam y derbyniais y gwahoddiad i fod gyda chi yn y cyfarfod ar 6 Chwefror, er y gwyddom fod hwnnw'n gyfarfod a drefnwyd yn frysiog iawn. Ddoe ddiwethaf y cafodd y comisiynydd pobl hŷn wahoddiad, fel minnau, mewn ymgais i rwystro'r cynnig penodol hwn rhag gwneud cynnydd yn y Siambr. Rydym yn gwybod bod hynny'n wir, felly rwy'n siomedig braidd ynglŷn â'r ymdrechion munud olaf hyn i droi pobl yn erbyn y Bil.
Jenny Rathbone, fe wnaethoch araith ddiddorol, ond ni wnaethoch lynu wrth y thema yma. Roeddech yn sôn am yr holl agenda talu am ofal ac agenda Holtham, ond wrth gwrs rwy'n canolbwyntio'n gyfan gwbl yma ar hawliau: gwneud yn siŵr fod yr hawliau hynny'n hygyrch i bobl hŷn; y gallant wireddu eu hawliau; ac y gallant sicrhau rhywfaint o iawn i wneud yn siŵr fod eu hawliau'n cael eu diogelu, eu hyrwyddo a'u parchu gan bawb yng Nghymru, yn enwedig yn ein gwasanaethau cyhoeddus. Nid yw hynny'n digwydd ar hyn o bryd. Yn rhy aml, ni roddir cyfle i ymgynghori â phobl hŷn ar y pethau mawr sy'n digwydd yn eu cymunedau lleol, er enghraifft. Fel arfer, drwy byrth ar y we yn unig y bydd cyfle i bobl edrych ar ddogfennau ymgynghori ac ymateb iddynt. Felly, credaf fod yna bryder yn y cyswllt hwnnw.
Fel y dywedodd Huw Irranca-Davies yn gwbl briodol—treuliodd amser yng ngofal y briff pobl hŷn, ac rwy'n dymuno'r gorau i Julie Morgan am ymgymryd â hyn—mae'n gwybod cystal â minnau pan ewch o gwmpas i siarad â phobl hŷn, nad ydynt yn ymwybodol beth yw eu hawliau. Mae pobl ifanc yn gwybod oherwydd llwyddiant Mesur Hawliau Plant a Phobl Ifanc (Cymru) 2011, ond nid oes gan bobl hŷn unrhyw syniad. Felly, mae'n iawn dweud bod ganddynt gomisiynydd pobl hŷn a all eu helpu i ymdrin â'u cwynion, ond os nad ydynt yn gwybod beth yw eu hawliau, ni allant wireddu'r hawliau hynny a gwneud cwyn pan fyddant yn teimlo eu bod yn cael eu tramgwyddo. Fe gymeraf ymyriad gan Huw Irranca.