Part of the debate – Senedd Cymru am 5:25 pm ar 23 Ionawr 2019.
Diolch. Rwy'n siŵr fod hynny wedi helpu i wella dealltwriaeth pobl yng Nghymru.
Dywedodd Mohammad Asghar, ar adeg y refferendwm—y refferendwm datganoli—wrth bobl Cymru na ellid datrys ein problemau economaidd heblaw drwy ddatganoli, ond mae Cymru'n parhau i hofran ar waelod tabl cynghrair economaidd y DU. Dywedodd y byddai baich treth ychwanegol ar drethdalwyr Cymru yn atal twf economaidd a niweidio swyddi, a gofynnodd i'r Gweinidog ailddatgan addewid maniffesto'r Blaid Lafur i beidio â chodi'r dreth incwm yn ystod tymor y Cynulliad hwn. Credaf ein bod wedi cael y cadarnhad hwnnw ar y diwedd.
Alun Davies, wel fe fustachodd yn ei flaen yn ei ffordd arferol. [Chwerthin.] Drwy ddweud na alwodd neb—[Torri ar draws.] Drwy ddweud na alwodd neb am leihau gwariant yn ystod y dadleuon ar y gyllideb, efallai ei fod wedi portreadu'r dryswch rhwng cyfraddau treth a refeniw trethi. Ond roedd yn iawn pan alwodd am drethiant teg a rhesymol sy'n caniatáu i ni fuddsoddi ac sy'n adlewyrchu ein huchelgais, sef yn union yr hyn rydym ni'n galw amdano yn y ddadl hon hefyd.
Dywedodd Suzy Davies yn hollol gywir fod Llywodraethau angen derbyniadau treth, ond ein bod yn sôn am arian y bobl, nad yw gwneud treth yn rhywbeth sy'n ymwneud yn llwyr â'r mwyaf cyfoethog yn cynyddu derbyniadau treth, a'r angen i ystyried bod gan Gymru fwy o lawer o boblogaeth yn teithio i'r gwaith yn drawsffiniol na'r Alban, er enghraifft.
Cawsom ein hatgoffa gan Neil Hamilton am effaith y dreth ffenestri a barodd i bobl chwalu'r gwydr a gosod brics yn eu lle. Atgoffodd ni fod pobl yn newid ymddygiad i adlewyrchu cefndir treth y fan lle maent yn byw a bod yn rhaid i Gymru fod yn gystadleuol os yw'n mynd i ffynnu yn y blynyddoedd i ddod.
Cyfeiriodd Mark Reckless at ostyngiad mewn refeniw ers cyflwyno treth trafodiadau tir Llywodraeth Cymru a rhybuddiodd fod angen inni fod yn ofalus iawn beth a wnawn gyda'r dreth incwm yn y cyd-destun hwn.
Defnyddiodd y Gweinidog Cyllid yr ymadrodd dal popeth 'dull blaengar'. Gall hynny olygu llawer o wahanol bethau pan gaiff ei gymhwyso i drethiant, ond mae hi'n iawn i ddweud bod angen inni gydnabod yr effaith ar economi Cymru, twf swyddi a'r sefyllfa gyllidol wrth edrych ar drethi teg yn y dyfodol, ac y byddai'n cefnogi'r cynnig a diolch yn fawr iawn iddi am hynny.
Gadewch inni gofio, ers 2010, fod Cangellorion ar lefel y DU wedi cael mwy o dreth allan o'r cyfoethog nag unrhyw rai o'u rhagflaenwyr. Gadewch inni gofio bod 58 y cant o dreth ar draws y DU yn cael ei thalu gan y 10 y cant uchaf o drethdalwyr. Yng Nghymru, nid yw'r 10 y cant uchaf ond yn cyfrannu 44 y cant am fod cymaint yn llai ohonynt. Gadewch inni gofio'r ymchwil yn 2016 gan Ysgol Fusnes Caerdydd, a ddywedai y byddai gostwng y gyfradd uwch o dreth incwm yng Nghymru yn codi refeniw ychwanegol drwy ddenu rhai ar gyflogau mawr. Gadewch inni gofio bod Llywodraeth Cymru ei hun wedi cyfaddef mai'r mwyaf y byddai'n gallu ei gael o'r dreth incwm fyddai codi ar drethdalwyr ar y gyfradd sylfaenol, a'r rhybudd gan Gydffederasiwn Diwydiant Prydain y dylai codi'r dreth incwm yng Nghymru fod yn ddewis olaf, nid yn ymateb cyntaf. Diolch yn fawr.